1 Ağustos – Hukuk Takvimi / Hukuk Tarihinde Önemli Olaylar
980 |
Fars bilim insanı ve filozof İbni Sina(Avicenna), doğdu. (ö. 1037) |
1291 |
Uri, Schwyz ve Unterwalden kantonları, İsviçre’nin temelini attı. |
1560 |
İskoçya Parlamentosu, Papa’nın otoritesini artık tanımayacağını bildirdi, böylece İskoç Kilisesi ortaya çıkmış oldu. |
1619 |
İlk Afrikalı köleler, Virginia’nın Jamestown şehrine getirildi. |
1744 |
Fransız doğa bilimci ve evrim konusunda yaptığı çalışmalarla tanınan Jean-Baptiste Lamarck, dünyaya geldi. (ö. 1829) |
1787 |
Alfonso de Liguori, İtalyan avukat, daha sonra piskopos olmuş ve Redemptorist tarikatını da kurmuştur (ö. 1696) |
1809 |
Amerikan avukat ve asker William Barret Travis dünyaya geldi. Ünlü avukat James Dellet’in yanında çırak olarak işe girdi ve burada avukatlık eğitimine orada başladı. Hukuk sınavını geçerek yasal olarak çalışma izni aldı. Borç alarak hukuk bürosu kurdu. Burada kurduğu bürosu ekonomik şartlardan dolayı battı. Daha sonra Anahuac’ta bir hukuk bürosu kurdu ve Meksika yönetimine karşı bir milis gücünün kurulmasına yardım etti. Teksas Devrimi sırasında Alamo Savaşı’nda, 6 Mart 1836’da öldü.Travis County ve Travis Park , Alamo Savaşı’nda Teksas Cumhuriyeti’nin komutanı olduğu için onun adını aldı. |
1830 |
Belçikalılar’ın Hollanda’ya karşı ayaklanmasıyla Belçika kuruldu. |
1834 |
Britanya İmparatorluğu’nda kölelik kaldırıldı. |
1840 |
İlk Türkçe gazete olan ‘Ceride-i Havadis’ yayımlanmaya başlandı. |
1868 |
Alaska ABD tarafından Rusya İmparatorluğu’ndan 7.2 milyon dolara satın alındı. |
1876 |
Colorado, 38. eyalet olarak ABD’ye katıldı. |
1902 |
ABD, Panama Kanalı’nın haklarını Fransa’dan satın alarak kanalın inşaatını başlattı. |
1920 |
Hint bilim adamı, hukukçu, matematikçi, düşünür ve milliyetçi önder Bal Gangadhar Tilak, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 23 Temmuz 1856 ) 1914’te Hint Yönetsel Özerklik Birliği’ni kurarak başkanlığını üstlendi. 1916’da Muhammed Ali Cinnah’la bağımsızlık mücadelesinde Hindu-Müslüman birliğini sağlayan Lucknow Paktı’nı imzalamıştır. |
1930 |
Fransız sosyolog, antropolog ve felsefeci Pierre Bourdieu dünyaya geldi. (Ölümü: 23 Ocak 2002) Günümüz sosyolojisinin temel kuramcılarından biri olarak tanımlanmaktadır. Avrupa Sosyoloji Merkezi’nin kurucusudur. 21. yüzyıl sosyolojisine miras kalacak en sistematik ve kapsamlı epistemolojik girişimin sahibidir. Kültürel yeniden üretim adlı yeni bir terimi literatüre kazandırdı. 1959 ve 1962 yıllarında eğitimden başlayarak çeşitli kültürel alanlardaki üretim, yeniden üretim, ayrışım mekanizmalarını inceleyen çok sayıda çalışması bulunmaktadır. |
1932 |
İsrailli aşırı sağcı siyaset adamı ve hukukçu Meir Kahane, doğdu.(Ölümü: 1990) 1932 yılında New York City’de doğdu. 1954’te Brooklyn College’de ve iki yıl sonra ise New York’ta Hukuk okudu. 1971 yılında Amerika’dan İsrail’e göç ettikten sonra aşırı-radikal bir parti olan Kach partisini kurdu. 1974 yılında Knesset’e girmeyi başaran Kahane’nin amacı Arapları İsrail’den kovmak ve İsrail’e teokrasiyi getirmek idi. Bu amaçları nedeniyle parti 1986 yılında kapatıldı. |
1933 |
İstanbul Üniversitesi kuruldu. İstanbul Üniversitesinin tarihi, İstanbul’un fethinden hemen sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından Zeyrek’te açılan İstanbul’un ilk medresesine kadar gitmektedir. 31 Mayıs 1933’te T.B.M.M’de “İstanbul Darülfünunu’nun Ilgasına ve Maarif Vekaletince Yeni Bir Üniversite Kurulmasına Dair Kanun” kabul edilmiş ve İstanbul Üniversitesi 1 Ağustos’ta açılmıştır. |
1933 |
Hukukçu ve diplomat Özdem Sanberk, 1 Ağustos 1938 tarihinde, Mübadeleden önce Türkiye’ye gelen Balkan kökenli bir ailenin çocuğu olarak Ankara’da dünyaya geldi. |
1943 |
Avukat ve siyasetçi Celal Doğan, Gaziantep’in Nizip İlçesi, Çanakçı Köyü’nde doğdu. İlköğrenimini Çanakçı Köyü İlkokulu’nda, orta öğrenimini Gaziantep Lisesi’nde tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1973–1977 yılları arasında serbest avukatlık yaptı. 1977 genel seçimlerinde Gaziantep milletvekili seçildi. 1980 yılına kadar milletvekilliğine devam etti. Bu görevinden sonra tekrar serbest avukatlığa döndü. 1989 yerel seçimlerinde Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na aday olan ve bu göreve seçilen Celal Doğan, 1994 ve 1999’da yapılan yerel seçimlerde de tekrar aynı göreve seçildi. |
1944 |
Hukukçu, Filipin bağımsızlık hareketinin önderi ve Filipinler’in ilk devlet başkanı Manuel L. Quezón, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1878) 1899’da Quezon , bağımsızlık hareketine katılmak için Santo Tomas Üniversitesi’ndeki hukuk eğitimini bıraktı. Filipin-Amerikan Savaşında Binbaşı rütbesine yükseldi. Savaş sonrası üniversiteye geri dönen Quezon, 1903’te baro sınavlarını tamamladı. Bir süre memur ve bilirkişi olarak çalıştı, devlet hizmetine Mindoro ve daha sonra Tayabas için atanmış bir mali (haznedar) olarak girdi. Lucena belediye meclis üyesi oldu ve zorlu bir seçimden sonra 1906’da Tayabas valisi seçildi. 1935’te Quezon , Nacionalista Partisi bayrağı altında Filipinler’in ilk ulusal cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı. |
1948 |
Avukat, siyasetçi ve Saadet Partisi Genel Başkanı Mustafa Kamalak, Kahramanmaraş’ın Mercan Ovasında doğdu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyeliği ve Kurucu Dekanlığı ile 20. ve 21. Dönem Kahramanmaraş Milletvekilliği yaptı. Bir süre serbest avukatlık yaptıktan sonra uzun süre de Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcılığını yürüttü. Necmettin Erbakan’ın ölümünden sonra 5 Mart 2011 tarihinde Saadet Partisi’nin genel başkanı seçildi. |
1950 |
Türkiye, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’na (NATO) başvurdu. Temelini oluşturan antlaşma metni 12 ülkenin katılımıyla, 4 Nisan 1949’da Washington DC’de imzalanmıştır. 14 maddelik antlaşma metni, örgütün müdahale alanları ve sınırlarını belirlemektedir. Yunanistan ve Türkiye’nin katılımı üzerine Kuzey Atlantik Antlaşması Protokolü’nün 2. Maddesi doğrultusunda metin değiştirilmiştir. |
1951 |
Yabancı Sermaye Yatırımlarını Teşvik Kanunu çıktı. |
1963 |
Büyük Britanya, Malta’ya 1964’te bağımsızlığını vermeyi kabul etti. |
1968 |
Türkiye’de ilk kez bir toplu iş sözleşmesi tartışma ve anlaşmazlık konusu olmadan Türkiye Teknisyen Gazeteciler Sendikası ile Hürriyet Gazetesi arasında imzalandı. İşveren daha önceki toplu sözleşme hükümlerine ek olarak işçilere izin ikramiyesi vermeyi, ayrıca kış aylarında yakacak yardımında bulunmayı kabul etti. |
1971 |
Akşam Gazetesi yazarı Çetin Altan ve Yazı İşleri Müdürü Doğan Koloğlu, Çetin Altan’ın 8 Kasım 1967’de yayınlanan “Sovyet İhtilalinin 50.Yılı” başlıklı yazısından dolayı 1.5 yıl hapis ve 4’er ay sürgün cezası aldı. |
1971 |
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) kuruldu. Derneğin “Türkiye’nin demokratik ve planlı yoldan kalkınması ve Batı uygarlık seviyesine ulaşmaya hizmet amacıyla kurulduğu” açıklandı. |
1973 |
İptal edilen Üniversite giriş sınavı sorularının matbaadan Fatih Hırka-i Şerif Camii müezzinine satıldığı ortaya çıktı. Emniyetin henüz doğrulamadığı habere göre, Üniversite sınav soruları ve cevaplar İmam-Hatip okulları öğrencilerine ve 1 özel dershaneye dağıtıldı. |
1975 |
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı Sonuç Bildirgesi-Helsinki Belgesi, 1 Ağustos 1975 tarihinde kabul edilmiştir. Belge, Helsinki Nihai Senedi olarak da adlandırılmaktadır. Sonuç bildirgesi, 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve Kanada tarafından imzalanmış, Avrupa’da karşılıklı güven anlayışının güçlendirilmesi, barış ortamına elverişli şartların geliştirilmesi ile demokrasi ve insan haklarının güçlendirilmesi amaçlanmıştır. Helsinki süreci, çeşitli tarihlerde Belgrad, Madrid, Viyana, Helsinki ve Budapeşte’de yapılan toplantılarla devam ettirilmiştir. Helsinki Belgesi, Avrupa güvenliği ile ilgili problemler; ekonomi, bilim, çevre ve teknoloji alanlarında işbirliği ve insan haklarının geliştirilmesi konularını içermektedir. |
1976- |
Ankara’da bir Camii’de ayin yapan ve Nur Cemaati’ne bağlı oldukları öne sürülen 30 kişi gözaltına alındı. |
1980 |
Siyasi nedenlerle 10 ilde 24 kişi öldürüldü. |
1983 |
TİP Davası’nda MYK üyesi Avukat Alp Selek savunma yaptı: “Bu davanın açılması Anayasa’ya ve Siyasi Partiler Kanunu’na aykırıdır” |
1987 |
Tutuklu ailelerinin İstanbul Bayrampaşa Cezaevi önündeki açlık grevini çevik kuvvet ve sivil polisler dağıttı. Aileler, tutuklu ve hükümlülerin cezaevlerinde tek tip elbise zorunluluğu, sevk zinciri vb. dayatmalara karşı başlattığı açlık grevine destek eylemleri yapıyordu. |
1988 |
ANAP iktidarının 7 Temmuz’da cezaevlerine gönderdiği, bugün yürürlüğe giren “Genelge” ile tek tip elbise dahil birçok konuda baskı ve yaptırımlar ağırlaştırıldı. Adalet Bakanı Mehmet Topaç, tek tip elbise ve birçok baskıcı uygulamayı geri getiren 1 Ağustos 1988 Genelgesi’ni yayınladı. Genelge üzerinde cezaevlerinde yeniden açlık grevleri ve ölüm oruçları başladı. |
1988 |
Trafikte ceza puanı uygulamasına başlandı. |
1989 |
Tunceli’de bir kırtasiyecide Nazım Hikmet’in şiirlerinin basılı olduğu kartpostallara el konup kırtasiyeci Mehmet Orhan gözaltına alındı. |
1991 |
Terörle Mücadele Kanunu’nun TCK 146/1-2. maddelerinden hüküm giyenleri ”Şartlı Tahliye” yasası kapsamı dışında bırakan maddesinin Anayasa Mahkemesi’nce iptal gerekçesinin yayınlanmasının ardından, sol örgüt davaları mahkumlarının cezaevlerinden tahliyeleri devam etti. |
1991 |
Avukat Eşber Yağmurdereli, hapse girmesinden 13 yıl sonra, şartlı tahliyeden yararlanarak, 1 Ağustos 1991 tarihinde serbest bırakıldı. Hapishaneden çıktıktan sonra İstanbul’a taşındı. Uluslararası Af Örgütü, 1990 yılında “Avukat Eşber Yağmurdereli’nin adil olmayan yargılanması” başlıklı raporu yayınlayarak tüm hükümetlere yollamış ve dünyanın dikkatini Yağmurdereli’nin durumuna çekmişti. |
1996 |
Refahyol hükümeti tarafından hazırlanan “Promosyon Yasası” kabul edildi. Yasa, basına ağır ceza ve yaptırımlar getirdi. Muhalefet, yasanın yolsuzlukları ortaya çıkaran basına ekonomik bir darbe vurmak amacıyla hazırlandığını belirtti. ANAP, DSP ve CHP’nin uygulamalar için belli bir süre tanınması istemi Refahyol oylarıyla reddedildi. |
1996 |
Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, RP’li eski Kültür Bakanı İsmail Kahraman ve 2 bürokrat hakkında tazminat davası açacağını açıkladı. Davanın, Oda’nın kullandığı Yıldız Sarayı Dış Karakol Binası’nın gece yarısı polis zoruyla tahliyesinin Yargı’dan dönmesi nedeniyle açılacağı bildirildi. |
1998 |
Çıkarılan Kararname ile “Atatürk’ün mirası” Atatürk Orman Çiftliği taşınmazlarının Tarım Bakanı’nın “imtiyazı” ile isteyene 5 yıldan fazla süreyle kiralanabilmesi, kişinin malvarlığındaki bir taşınmazın AOÇ arazisinin bir bölümü ile takas edilebilmesi kararlaştırıldı. |
1999 |
Avrupa’da deli dana krizinden dolayı İngiliz etine konan ambargo kaldırıldı. |
2001 |
Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da bir grup eylemci İtalya konsolosluğunu işgal etti. Eylemciler, İtalya’da yapılan G-8 zirvesi sırasında İtalyan polisinin küreselleşme karşıtlarına sert davranmasını protesto etmek istedi. 49 eylemciden 29’u yakalanarak tutuklandı. |
2001 |
Almanya’da eşcinsellere evlilik hakkı tanıyan yasa yürürlüğe girdi. Yasa, eşcinsel çiftlere diğer çiftlerin yararlandığı tüm sosyal hakları tanıyor. |
2001 |
Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği (GÖREVHUKUK) 1 Ağustos 2001 tarihinde kurularak çalışma ilkelerini kamuoyuna deklare etmiştir. Merkezi Ankara’dadır. Dernek, Türkiye’deki hukuk sisteminin temel insan hakları, çağdaş hukuk normları ve demokratik değerlerle uyumlu hale getirilmesini sağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir. Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneğinin tüm üyeleri engelli hukukçulardan oluşmaktadır. Üyelerinin tamamı engelli hukukçulardan oluşan ilk ve tek sivil toplum örgütüdür. |
2002 |
Alternatif küreselleşme aktivisti Fransız çiftçi lideri Jose Bove cezasını tamamlayarak cezaevinden çıktı. “Yasayı çiğnemek ya da ona uymak arasında bir tercih yapmamız gerekiyorsa, biz çiğneyeceğiz” dedi. Bove 1999’da inşa halindeki MacDonald’s restoranını yıktığı için hapse girmişti. |
2002 |
Ankara DGM Cumhuriyet Savcısı Nuh Mete Yüksel, AKP hakkında Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. İhbar yazısına ek olarak AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan ile Grup Başkanı Bülent Arınç’ın çeşitli zamanlardaki konuşma kasetlerini de gönderdi. |
2002 |
Irak dört yıllık bir aradan sonra BM baş müfettişini denetim için Bağdat’a davet etti. |
2005 |
İsrail parlamentosu “İsrail Vatandaşlık ve İsrail’e Giriş Kanunu”nu kabul etti. Yasa, işgal altındaki topraklarda yaşayan Filistinlilerle evli olan İsraillilerin aile birleşmelerini yasaklıyor. |
2005 |
Cezayir’de Abdülaziz Buteflika hükümeti Berberilere kendi dillerinde eğitim hakkı tanıdı. Berberiler Cezayir nüfusunun yüzde 25’ini oluşturuyor. |
2006 |
Küba Devlet Başkanı Fidel Castro, sağlık sorunları nedeniyle, 47 yıllık iktidarında ilk kez yetkilerini geçici olarak kardeşi Raul Castro’ya devretti. |
2006 |
Görev yaptığı illerde bazı kamu görevlilerini teröre karşı bilinçlendirmek için bomba attırdığını açıklayan Korgeneral Altay Tokat hakkında, Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı’nca inceleme başlatıldı. |
2007 |
BM Güvenlik Konseyi, Sudan’ın Darfur bölgesine barış gücü gönderme kararı aldı. 26 bin asker ve polisten oluşan ekip, dünyanın en büyük barış gücü oldu. |
2007 |
Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı, Türkiye bakımından 1 Ağustos 2007 tarihinde yürürlüğe girdi. Türkiye, Şartı 6 Ekim 2004 tarihinde imzalamıştır. 27 Eylül 2006 tarih ve 5547 sayılı Onaya Uygun Bulma Kanunu, 3 Ekim 2006 tarih ve 26308 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Şartın onaylanmasını kararlaştıran 22 Mart 2007 tarih ve 2007/11907 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Şart’ın resmi Türkçe çevirisi, 9 Nisan 2007 tarih ve 26488 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Onay belgeleri 27 Haziran 2007 tarihinde tevdi edilmiştir. |
2014 |
İstanbul Sözleşmesi yürürlüğe girdi. İstanbul Sözleşmesi ve gerçek adıyla “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”(4) 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da düzenlenen Avrupa Konseyi 121. Bakanlar Komitesi Toplantısında kabul edilmişti. Sözleşme’nin uygulamasını göstermek için “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun (6284), 8 Mart 2012 tarihinde kabul edilerek 19.03.2012 tarihinde resmi gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmişti. |
2016 |
Aynı suçtan iki kez yargılanmama ve cezalandırılmama hakkı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin 7. Ek Protokolü ile düzenlenmiştir. 22 Kasım 1984 tarihinde kabul edilen bu ek protokol Türkiye’de 1 Ağustos 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. |
2016 |
Ankara 1. İdare Mahkemesi, soruların sınavdan günler öncesinde sızdırıldığı gerekçesiyle 2010 KPSS’nin Genel Yetenek ve Genel Kültür kısımlarını oy birliğiyle iptal etti. |
2017 |
15 Temmuz 2016’daki darbe girişimi sırasında komuta merkezi olarak kullandığı belirlenen Akıncı Hava Üssü’ndeki eylemlere ilişkin 486 sanığın yargılanmasına başlandı. |
2017 |
Amerikalı avukat ve iş insanı Jeffrey Brotman hayatını kaybetti. (Doğumu: 27 Eylül 1942, Washington) Costco Wholesale Şirketi’nin kurucu ortağı ve başkanıydı. |
2024 |
Avrupa Birliği; yapay zeka sistemlerinin, sosyal puanlama, bireylerin profillerine göre suç eğilimlerini tespit etme, duygu tanımlama, davranış analiz etme, bireyleri biyometrik verilere göre kategorize etme gibi çeşitli alanlarda kullanımını yasakladı. AB Yapay Zeka Yasası, 1 Ağustos 2024’te yürürlüğe girdi. AB Yapay Zeka Yasasının yasasının genel amaçlı yapay zeka modellerine yönelik kuralları ve yükümlülükleri 1 Ağustos 2025’te yürürlüğe girecek. |
2024 |
Anayasa Mahkemesi, Hatay Milletvekili Şerafettin Can ATALAY’ın milletvekilliğinin düşmesinin yok hükmünde olduğunun tespitine ve Anayasa’nın 85. maddesi uyarınca iptaline karar verilmesi talebi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA” karar verdi. Prof. Dr. Serap Yazıcı Özbudun: “Anayasa Mahkemesi’nin 1 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayınlanan kararı, Türkiye anayasa yargısı tarihinde ilk kez verilmiş bir karardır. Bu, aslında Can Atalay’la ilgili hukuk ihlâlinin ne kadar ağır bir düzeyde olduğunu göstermektedir.” dedi. |
2025 |
İstanbul Büyükşehir Belediyesine dönük yolsuzluk operasyonlarının 9. dalgasında 25 şüpheliden 9’u tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi. İETT Genel Müdürü İrfan Demet’in de aralarında bulunduğu 16 kişi adli kontrolle serbest bırakıldı. |