Ukraynalı hukukçu, devrimci ve Sovyet komünist lider Grigori Zinoviyev, 23 Eylül 1883 tarihinde, Rus İmparatorluğunda bugünkü Ukrayna’nın Herson ili Kirovograd kentine Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Asıl adı Ovsel Gerşon Aronov Radomıslski’dir. Babası süt danası yetiştiren bir çiftlik sahibiydi. Gençliğinden itibaren devrimci faaliyetlerine katıldı ve 1901 yılında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisine üye oldu.
1902 yılında tutuklanmaktan kurtulmak için İsviçre’nin Bern kentine iltica etti ve Paris’te de faaliyetlerini sürdürdü. Bu dönemde Bern Üniversitesi’nde kimya ve hukuk okudu.
1903 yılında parti bölündüğünde Bolşevik’in kurucuları arasında yer aldı ve Vladimir Ilyich Lenin’in en yakın yoldaşı olarak tanındı. 1917’de Lenin ile birlikte Rusya’ya döndü. 1919’da kurulan III. Enternasyonal (Komintern) yürütme komitesinin başkanlığına getirildi. Ayrıca Parti Politbüro üyesi seçildi.
1924 yılında Lev Troçki’ye karşı cephe alıp Lev Kamenev ve Josef Stalin’le birlikte “Troika”‘yı kurdu. 1925’de Leningrad merkezli yeni bir muhalefet oluşturdu.
14. Parti Kongresi’nde Josef Stalin’in savunduğu “Tek ülkede sosyalizm” tezine karşı çıkarak Lev Troçki ile “Birleşik Muhalefet”i örgütledi. 1926’de Politbüro üyeliği ve Komintern başkanlığından alınarak partiden ihraç edildi.
1927 yılında 15. Parti Kongresi’nde öz eleştirisini yaparak tekrar partiye döndü. Kazan Üniversitesi rektörlüğü ve Komünist Partisinin organ yanını olan Bolşevik’in genel müdürlüğüne getirildi.
1932’de tekrar partiden ihraç edilerek Kaluga’ya sürgüne gönderildi. 1933’de tekrar affedilerek Moskova’ya döndü ve Moskova Tüketici Birliği Merkez Birliği kadrolarına alındı.
Yargılanması, İdamı ve İade-i İtibar
1 Aralık 1934’te suikasta uğrayan Sergey Mironoviç Kirov’un cinayetine adı karıştığı iddiasıyla partiden ihraç edilerek tutuklandı. 1935 yılında 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve siyasi mahkûm kampına gönderildi. 1936’de “Moskova Davası”nda 1932’deki Stalin’e karşı olan suikastı planladıklarına dair iddiaya dayanan “Birleşik Merkezi” olayının yanı sıra Ekim Devrimine karşı ihanet ettiği için de yargılandı. Stalin’in kendilerini öldürmeyeceğine dair sözüne inanarak kerhen suçlarını kabul etti. Ancak 25 Ağustos 1936’da idama mahkûm edilip aynı günü tüm ailesiyle beraber idam edildi. 13 haziran 1988’de SSCB Yüksek mahkemesi, 1936’da Zinovyev hakkında verilen kararı iptal etti.