Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi Hakkında İstanbul Anlaşması, 21 Kasım 2008 tarihinde li Dolmabahçe Sarayı’nda imzalanmıştır. Antlaşmaya, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye Cumhuriyeti parlamento başkanları imza koymuştur. İstanbul Anlaşması ile TÜRKPA) kurulmuştur.
İSTANBUL ANLAŞMASI – TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER PARLAMENTER ASAMBLESİ
Türk Dili Konuşan Ülkelerin Parlamentoları (bundan sonra “Taraflar” olarak adlandırılacaktır) aralarındaki tarih, kültür ve dil birliğine dayanarak, ulusal mevzuatların yakınlaştırılması ve diğer parlamentolararası faaliyetler konularında en sıkı işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla aşağıdaki konular üzerinde mutabakata varmışlardır:
Madde 1
Taraflar, parlamentolararası işbirliğini geliştirmek ve genişletmek amacıyla Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi’ni (bundan sonra Asamble olarak adlandırılacaktır) bir danışma organı olarak tesis
eder.
Madde 2
Asamble:
- Parlamentolararası işbirliğini geliştirir;
- Türk Dili Konuşan Ülkelerin kültürel mirasının ve tarih, sanat, edebiyat ve diğer alanlardaki ortak değerlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması konusu da dahil olmak üzere, ulusal mevzuatların yakınlaştırılması konusunda tavsiye kararları alır;
- Siyasi, sosyo-ekonomik, kültürel ve insani konuları müzakere eder;
- Taraflar arasında hukuki ve diğer konularda bilgi alışverişinde bulunur;
- Gerektiği takdirde milletvekilleri ile parlamento görevlilerinden oluşan çalışma grupları kurar;
- Tarafların milletvekilleri ve parlamento görevlilerinin karşılıklı ziyaretlerinin gerçekleştirilmesinde işbirliği sağlar;
- Asamblenin çalışma kurallarını ve faaliyetlerini belirleyen diğer düzenleyici belgeleri, kendi logosu ve simgelerini kabul eder.
Madde 3
Asamble, Genel Kurul toplantılarında müzakere ettiği konular hakkında oybirliği esasına göre karar alır.
Asamble kararlarını aşağıdaki biçimlerde alır:
Bildiri,
Çağrı,
Tavsiye.
Madde 4
Asamble, Tarafların delegasyonlarından oluşur. Parlamento delegasyonları 7’şer milletvekilinden oluşur. Parlamento delegasyonlarına Tarafların Meclis Başkanları başkanlık eder. Her bir Taraf Asamblede eşit haklara ve bir oy hakkına sahiptir.
Madde 5
Asamblenin faaliyetlerini Tarafların parlamento başkanlarından oluşan Asamble Konseyi koordine eder. Asamble Konseyi Taraflar için ortak, etkin gelişme yollarını ve aralarındaki işbirliği perspektiflerini belirler, Asamblenin amaç ve görevlerinin yerine getirilmesine yönelik kararlar alır. Konsey müzakere ettiği konularda oybirliği esasına göre karar alır.
Madde 6
Sekretarya, Asamblenin daimi çalışma organı işlevini yerine getirir. Sekretaryanın yapısı ve faaliyetleri Asamble Konseyi tarafından onaylanan Sekretarya Yönetmeliğince belirlenir.
Madde 7
Asamble olağan Genel Kurul toplantıları ve Asamble Konseyi toplantıları yılda bir defadan az olmamak kaydıyla, alfabetik sırayla işbu Anlaşmaya taraf ülkelerde yapılır. Ev sahibi ülke Asamble toplantılarına başkanlık yapar.
Olağanüstü Asamble ve Konsey toplantıları çağrısı, Taraflardan birinin teklifi ve diğerlerinin onayı üzerine başkanlığı yürüten ülke parlamentosu tarafından yapılır.
Ev sahibi ülke Asamble ve Konsey toplantılarının organizasyonu ile ilgili tüm masrafları üstlenir.
Her parlamento delegasyonu, Asamble çalışma toplantılarına katılım ile ilgili masrafları üstlenir.
Madde 8
Tarafların devlet dilleri, Asamblenin çalışma dilleridir.
Madde 9
İşbu Anlaşmaya katılmayan uluslararası parlamenter örgütler ve diğer ülkelerin ulusal Parlamentolarının Temsilcileri, Konsey üyelerinin rızasıyla Asamble toplantılarına gözlemci olarak davet edilebilir ve katılabilirler.
Madde 10
Diğer Türk Dili Konuşan Ülke Parlamentoları Tarafların tümüne yazılı bildirim yapılması yoluyla işbu Anlaşmaya katılabilir. Bu Anlaşma katılımcı Parlamento için yazılı katılım bildiriminin tüm Taraflarca alınmasından itibaren yürürlüğe girer.
Madde 11
İşbu Anlaşma süresiz olarak imzalanmıştır. Taraflardan her biri işbu Anlaşmadan çekilebilir. Ayrılan Taraf için Anlaşma, yazılı ayrılma bildiriminin diğer Taraflarca alındığı tarihten itibaren altı aylık sürenin bitimiyle sona ermiş olur.
Madde 12
Taraflar, karşılıklı mutabakat üzerine ve özel bir protokol düzenlemek yoluyla İşbu Anlaşmaya değişiklik ve ilaveler yapabilirler. Bu protokol Anlaşmanın ayrılmaz bir parçasıdır.
Madde 13
İşbu Anlaşma, Taraflarca imzalandığı andan itibaren yürürlüğe girer.
Madde 14
Anlaşma her biri Azerice, Kazakça, Kırgızca ve Türkçe olarak dört nüsha hazırlanmış ve 21 Kasım 2008 tarihinde İstanbul’da imzalanmıştır.
Bütün dillerdeki metinler eşit hukuki geçerliliğe sahiptir.