17 Eylül- Hukuk Takvimi
| 1787 | Amerika Birleşik Devletleri Anayasası, Pennsylvania’da toplanan Anayasa Konvansiyonu tarafından kabul edilerek imzalandı. |
| 1907 | Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesinin 15. Başyargıçı Warren E. Burger, ailenin yedi çocuğundan biri olarak Minnesota’da dünyaya geldi . (Ölümü: 25 Haziran 1995) 1969’dan 1986 yılına kadar 15 yıl devam eden mahkemedeki görev süresi boyunca kürtaj, ölüm cezası, dini kurum ve okullarda ırk ayrımcılığına ilişkin özgürlükçü kararlar verdi.
|
| 1923 | Yunan yargıç, siyasetçi, ve yazar Stephanos Dragumis, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1842) Paris Üniversitesi‘nde hukuk okudu. Adalet Bakanlığı Genel Sekreteri görevini üstlendi. Daha sonra Milletvekili seçildi ve Dışişleri Bakanı, Adalet Bakanı ve İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Makedonya Mücadelesinde aktif rol oynadı. Atina’da Makedon Komitesi örgütünü kurdu. Makedonya Genel Valisi olarak görev yaptı. 1910 yılında yargıçlık yaptı.
|
| 1925 | Hukukçu ve diplomat Haluk Afra, doğdu. (Ölümü: 6 Nisan 2001) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ni bitirdi. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı‘nda hariciyeci olarak başladı. Kıbrıs, Hollanda, Lübnan, Arnavutluk, Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve Almanya’da görev yaptı. Emekli olduktan sonra ‘Hariciyeciler Dedikodu’yu Sever’ adında kitapla hatıralarını yayınladı.
|
| 1934 | Türkiye Cumhuriyeti, Cemiyet-i Akvam üyeliğine kabul edildi. Milletler Cemiyeti(Cemiyeti Akvam), 28 Haziran 1919 tarihinde imzalanan Versay Barış Antlaşması ile kurulmuş, Cenevre’de faaliyete geçmişti. Türkiye’den bir gün sonra 18 Eylül 1934 sarihinde SSCB’de üye oldu.
|
| 1939 |
ABD Yüksek Mahkeme Yargıcı David H. Souter, doğdu. Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde okudu. Kısa bir süre özel bir avukatlık bürosunda çalıştıktan sonra kamu hizmetine geçti. New Hampshire Başsavcılığı ofisinde 1968-76 arasında savcılık ve 1976-78 arası başsavcılık yaptı. 1983-90 döneminde New Hampshire Yüksek Mahkemesi’nde Yargıç olarak çalıştıktan sonra 1990’da kısa bir süre Birleşik Devletler İlk Daire Temyiz Mahkemesi’nde Yargıç oldu. 2009 yılının ortalarında, Demokrat Barack Obama’nın ABD başkanı olarak göreve gelmesinin ardından emekliliğini istedi.
|
| 1940 |
İsveçli hukukçu ve diplomat Jan Eliasson, doğdu.
|
| 1948 |
Lehi (İsrail Özgürlük Savaşçıları) örgütü, Birleşmiş Milletler Filistin Arabulucusu Folke Bernadotte’yi Kudüs’te öldürdü. |
| 1956 | Avukat Celal Tekiner’in Haksızlığa İsyan adlı şiir kitabı toplatıldı. Kitap, aynı yıl Güney Basımevi tarafından Adana’da yayınlanmıştı. Kırşehir’in ilçeye dönüştürmesini kitabı ile dile getiren Tekiner bir süre Adana’da cezaevinde yattı. Demokrat Parti’nin 1954 yılında il olan Kırşehir’i ilçeye dönüştürmesi üzerine iktidara kafa tutmuştu. Tekiner, gazete yazıları, dilekçeleri ve telgrafları ile karşılaştığı haksızlıkları yetkililere iletiyor ve tepkisini dile getiriyordu. Hakkında birçok dava açıldı, ancak beraat etti. “Yeni Kırşehir” gazetesinde “Toprağımdan” başlıklı köşesinde makaleler yazıyordu.
|
| 1961 | Hukukçu ve Eski Başbakan Adnan Menderes, 27 Mayıs Askeri Darbesi sonrasında idam edildi. (Doğumu:1899) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 1935 yılında mezun oldu. Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) katıldı ve ilk defa 1931 Türkiye genel seçimlerinde Aydın milletvekili olarak meclise girdi. Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün ardından CHP’nin başına geçen İsmet İnönü’nün üretim araçlarını devletleştirme faaliyetlerine karşı çıktı. Dörtlü Takrir olayı ve parti içi muhalefetten dolayı 1945 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nden ihraç edildi. 1945’te, CHP’den birlikte ihraç edildikleri arkadaşları Celâl Bayar, Mehmet Fuad Köprülü ve Refik Koraltan ile Demokrat Partiyi kurdu. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını da yürüttü. 27 Mayıs Darbesi’nden sonra Yassıada Yargılamaları sonucu 9 ay 27 gün süren duruşmalar sonunda idam cezasına çarptırıldı ve 17 Eylül 1961 tarihinde Bursa’nın İmralı adasında asılarak idam edildi. Menderes, Türkiye siyasi tarihine idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak geçti.
|
| 1968 | Komünizm propagandası yapmaktan yargılanan siyasetçi ve yazar Mihri Belli’ye 5 yıl hapis, 3 yıl sürgün ve 5 yıl meslek ve faaliyetten men cezası verildi.
|
| 1968 | Che’nin Ant Yayınları’ndan çıkan Gerilla Günlüğü kitabı komünizm propagandası yapıldığı gerekçesiyle toplatıldı ve çevirmeni Hüseyin Güneş hakkında kovuşturma başlatıldı. |
| 1971 | Türk-İş’in sahibi olduğu Akşam Gazetesi’nde dizgi, tertip ve baskıda çalışan DİSK/Basın-İş üyesi 35 işçi işten atıldı. |
| 1971 | Çocuklara karşı nafaka mükellefiyetine uygulanacak Kanuna dair Sözleşme’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 9 Eylül 1971 tarihinde kabul edilmesinin ardından kanun Resmî Gazetenin 17 Eylül 1971 tarihli ve 13959 sayılı nüshasında yayınlandı. Sözleşme, 24 Ekim 1956 tarihinde La Haye’de kabul edilmiş, Türkiye 10 Haziran 1970 tarihinde imzalamıştı. |
| 1974 | Referandum hakkını kullanmak isteyen Ülker Fabrikası işçilerine polis panzerlerle saldırdı, iki işçi yaralandı. Olaylar Ülker işçilerinin 11 Mart’ta Türk-İş’e bağlı Tekgıda-İş’ten topluca istifa ederek DİSK/Gıda-İş’e üye olmalarıyla başladı. |
| 1976 | DİSK, Milliyetçi Cephe iktidarının çekilmesini sağlamak ve Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen Devlet Güvenlik Mahkemeleri Yasasının meclise yeniden getirilmesini protesto amacıyla 17 Eylül 1976 da genel yas ilan etti. Ülke çapında çeşitli tesislerde çalışan DİSK’e bağlı işçiler direnişe geçti 3 büyük ilde çöpler toplanmadı, otobüs ve troleybüsler çalışmadı. İpraş ve Aliağa rafinerilerinden sonra İskenderun Demir Çelik’te de üretim durdu. İpraş Rafinerisi jandarma ve askeri birliklerce kordon altına alındı. 48 işçi gözaltına alındı. İpraş ve Aliağa rafinerilerinde üretim durdu. Türkiye İşveren Sendikası Konfederasyonu eyleme sert tepki gösterdi ve Direniş sürerse katılan işçiler için cezai müeyyidelerin uygulanacağını açıkladı. TÖB-DER, TMMOB, TÜM-DER, TÜTED, Halkevleri, İKD, ÇHD ve öğrenci kuruluşları Milliyetçi Cephe’ye ve DGM’lere karşı DİSK’in yanında eylem kararı aldı. İzmir Güzel Sanatlar Fakültesi/Bornova Mimarlık öğrencileri DİSK’in eylemine destek için 3 günlük boykota başladı. DİSK’in ülke genelindeki genel yas eyleminde işverenlerin savcılığa başvuruları nedeniyle birçok sendika yöneticisi sorgulandı.
|
| 1978 | Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter öncülüğünde, 12 gün süren gizli görüşmeler sonunda, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin, Camp David Barış Anlaşmasını imzaladı. Camp David Antlaşmasına göre, İsrail, Sina Yarımadasından tamamen çekilmeyi üstlenmiş, BM Güvenlik Konseyinin 242 ve 338 sayılı kararları esas alınarak, Kudüs hariç Batı Şeria ve Gazze’de yaşayan Filistinlilere özerklik verilmesi ve beş yıllık geçici yerel yönetim kurulması öngörülmüştü.  |
| 1980 | 12 Eylül’ün artçıları devam etti. 86 sendikanın faaliyeti durduruldu. İstanbul’da 14 ilçe ve 24 çevre belediyesinin Meclis ve Encümenleri feshedildi. Gözaltında tutulma süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı. |
| 1982 | 12 Eylül darbe yönetiminin oluşturduğu Danışma Meclisi, halkoyuna sunulacak yeni Anayasa’da Cumhurbaşkanı’nın sorumluluğu ve yetkilerini çizen maddeleri kabul etti. |
| 1987 | TÜMTİS’in 45 işyerinde başlattığı greve karşılık işveren sendikası Nak-İş 104 işyerinde birden lokavt ilan etti. |
| 1987 | Ceza Adaletinin Sadeleştirilmesi Hakkında Tavsiye Kararı, “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Ceza Adaletinin Sadeleştirilmesi Hakkında Üye Devletlere Yönelik R(87) 18 Sayılı Tavsiye Kararı” adıyla Bakan Vekillerinin 17 Eylül 1987 tarihinde yapılan 410. Toplantısında kabul edildi. |
| 1987 | Okulları Olgunlaşma Enstitüsü’ne verilen tarihi Beylerbeyi İlkokulu’nun 30 öğrencisi, okullarının iadesi için pankart açarak izinsiz yürüyüş yaptıkları için Beylerbeyi Karakolu’na götürülüp 2 saat süreyle gözaltında tutuldu. Öğrencilerin yaşları 7 ile 12 arasındaydı. |
| 1988 | Farklı sol örgütlerden 18 hükümlü ve tutuklu 118 metre uzunluğunda tünel kazarak Kırşehir E Tipi Cezaevi’nden kaçtı. |
| 1991 | Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Sabah Gazetesi aleyhine 5 milyar liralık tazminat davası açtı. |
| 1998 | Öldürülen gazeteci Metin Göktepe‘nin katil zanlılarının yargılandığı davada, tutuklu yargılanan 5 polisin tahliye istemi reddedilirken, tutuksuz yargılanan bir polis hakkında daha gıyabi tutuklama kararı alındı. Göktepe, 8 Ocak 1996’da, gözaltında dövülerek öldürülmüş, 4 yıl süren dava 1999 yılında sonuçlanmış, 11 memurdan altısına 7 yıl 6 ay hapis cezası verilmiş, karar usulden bozulmuş, daha sonra 5 Mayıs 1999’da Yargıtay, ceza alan beşinin cezasını onamıştı. Sanıklar, Rahşan affı olarak bilinen şartlı tahliyeden yararlandı. Metin Göktepe gözaltında öldürülmüş gazeteciler içinde katilleri için mahkumiyet kararı verilen ilk gazeteci olmuştu.
|
| 2009 | İstanbul Kongre Merkezi’nin açılış konuşması sırasında Başbakan Erdoğan’ı protesto eden 6 kişi gözaltına alındı. |
| 2011 | ABD’nin New York kentinde gelir dağılımı eşitsizliğini, Wall Street’i, bankerlerini, ekonomik politikaları ve işsizliği protesto etmek amacıyla Zuccotti Park’ta “Wall Street İşgal Et” protestoları başladı. |
| 2012 | Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 1993 yılındaki ölümüyle ilgili iddialar üzerine soruşturma yürüttüğü 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın mezarının açılarak inceleme yapılmasına karar verdi.
|
| 2013 | Gezi Olayları sırasında Başbakan Erdoğan ile görüşen Taksim Dayanışması heyetindeki 6 kişiye soruşturma açıldı. |
| 2017 | Irak Milli Güvenlik Konseyi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 25 Eylül’de düzenlemeyi planladığı bağımsızlık referandumunu anayasaya aykırı olduğu için reddettiğini açıkladı. |
| 2019 | Adana 2. Asliye Ceza Mahkemesi‘nde görülen davada, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Maliye eski Bakanı Kemal Unakıtan’ın adı geçen bir fıkrayı yayınlayan Ekspres gazetesi çalışanı Sevda Turaçlar’a hakaret suçundan 11 ay 20 gün hapis cezası verildi. Mahkeme, cezayı erteledi. Turaçlar, “20 yıldır gazetecilik yapıyorum, ilk kez böyle bir şey yaşadım.! dedi. |
| 2020 | Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Kadri Enis Berberoğlu’nun, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine oy birliğiyle hükmedildiğini açıkladı. |
| 2020 | Giresun’un Eynesil ilçesinde 2018’de şüpheli şekilde hayatını kaybeden 11 yaşındaki Rabia Naz Vatan‘ın ölümüne ilişkin soruşturmada 16 Temmuz 2020 tarihinde verilen takipsizlik kararının ardından Rabia Naz Vatan’ın ailesi Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. |
| “Fotoğraf”, “Uzak”, “Fırtına/Bahoz”, “Bir Varmış Bir Yokmuş” ve “Zer” isimli filmlerin yönetmeni Kazım Öz, hakkında “silahlı terör örgütüne üye olmak” iddiasıyla 7 yıl 6 aydan 15 yıla kadar hapis cezası istenen davada 1 Eylül 2020’de beraat kararı verilmesi üzerine Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı istinaf başvurusunda bulunarak karara itiraz etti.
|
|
| İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), hukukçuların gözaltına alınmasının uluslararası hukuku ihlal ederek avukatları müvekkillerine isnat edilen suçlarla tanımlamaya çalışmak olduğunu, bunun da adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine yönelik açıklama yayınladı.
Hintli avukat ve politikacı Ashok Gasti, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1965) BJP’nin OBC Hücresinin eski genel sekreteri olarak ve State Backward Class Development Corporation’ın başkanı olarak görev yaptı. Bharatiya Janata Partisi ve Rashtriya Swayamsevak Sangh üyesiydi. Bellary bölgesi, Koppal bölgesi ve Raichur ilçesinden sorumlu olarak görev yaptı. 55 yaşında Covid- 19 nedeniyle hayata veda etti.
|
|
| 2021 | Uluslararası Af Örgütü, 8 Temmuz 2021’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilerek yasalaşan 4. Yargı paketine ilişkin yazılı açıklama yayımladı: “4. Yargı Paketi yargı sistemindeki derin kusurları gidermekte yetersiz kalıyor.” |
| 2022 | BM Genel Kurulu tarafından 1979′da kabul edilen, 1981′de yürürlüğe giren, Türkiye tarafından 1985 yılında imzalanan ve Birleşmiş Milletler(BM)’in dokuz temel insan hakları sözleşmesinden biri olan Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi’ni(CEDAW) izleme komitesi Türkiye raporunun 8. sini açıkladı. |
| 2022 | Alman Katolik Kilisesi’nin kiliselerinde son yıllarda gerçekleşen cinsel saldırılar hakkında hazırlanan raporlar üzerine 2019’da oluşturduğu Ortak Yol Kurulu (Synodaler Weg) kadınların ve eşcinsellerin kilisede görev almalarını kapsayan önergeleri onayladı. |
| 2022 | Diyarbakır’da tutuklu 16 gazetecinin avukatları, tutukluluğun hukuka aykırı olduğu ve haberciliğin suç olamayacağı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu. |
| 2024 | Merkez Bağlar ilçesinin Tavşantepe Mahallesi’nde 21 Ağustos’ta kaybolan ve daha sonra cesedi bulunan 8 yaşındaki Narin Güran’ın ölümüne ilişkin Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında düzenlenen Adli Tıp Raporu’na göre, çocuğun kemik ve doku örnekleri üzerinde yapılan incelemede ‘boğazı sıkılarak’ öldürüldüğü tespit edildi. Soruşturma kapsamında aile bireyleri de dahil olmak üzere 12 kişi tutuklanmıştı. |
| Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, gelecek 5 yıllık dönemde görev yapacak başkan yardımcılarını açıkladı. İspanya’dan Teresa Ribera “Temiz, Adil ve Rekabetçi Dönüşüm”, Fransa’dan Stephane Sejourne “Refah ve Sanayi Stratejisi”, Estonya’dan Kaja Kallas “Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası”, İtalya’dan Raffaele Fitto “Uyum ve Reform”, Finlandiya’dan Henna Virkunen “Teknolojik Bağımsızlık, Güvenlik ve Demokrasi”, Romanya’dan Roxana Minzatu “Halk, Yetenekler ve Hazırlılık”tan sorumlu başkan yardımcıları oldu. | |
| 2024 |
İzmir’in Bayraklı ilçesinde yolda yürüyen 2 kadını taciz ettiği suçlamasıyla gözaltına alınan motosikletli kurye, çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderildi. |
| 2024 |
Cumartesi Anneleri’nin 957. hafta eyleminde milletvekili danışmanı Ekinsu Danış’ı darp ettiği iddiasıyla, “Kadına karşı basit yaralama” suçundan İstanbul 16. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanan eski Güvenlik Şube Müdürü Hanifi Zengin Zengin, görev yetki ve sınırlarını aşmadığını, görevini yaptığını ve hakkındaki suçlamaları kabul etmediğini söyledi. Esas hakkında mütalaasını açıklayan iddia makamı, Zengin’in beraatını talep etti. |
| 2024 |
Deniz Akkaya, Efe Önbilgin ile birlikteliğinden dünyaya gelen 16 yaşındaki kızı A. Ö.’e şiddet uyguladığı gerekçesiyle 4 ay 27 gün hapis cezasına çarptırıldı. Cumhuriyet Başsavcılığı, Deniz Akkaya hakkında “Alt soya karşı kasten yaralama” suçundan soruşturma başlatmış, 4 yıl 6 aya kadar hapis istemiyle dava açılmıştı. Mahkeme cezayı ertelemedi. |
| İtalya’nın tanınmış isimlerinden Cinzia Dal Pino, arabasının camından çantasını çalan hırsızı çarparak öldürmesi nedeniyle önce tutuklandı, ardından ev hapsine alındı. | |
| 2024 | İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianame ile Eski Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu hakkında, Eski CHP Milletvekili Enis Berberoğlu’nu yargılayarak mahkumiyet kararı veren İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi başkanı ve üyelerine dönük “Zincirleme şekilde Kamu Görevlisine Görevinden Dolayı Alenen Hakaret” suç işlediği iddiasıyla 1 yıl 5 ay 15 günden 4 yıl 1 aya kadar hapis ve siyasi yasak talep edildi. |
| 2020 |
