12 Kızgın Adam (12 Angry Man) 1957 yapımı, klasik sayılabilecek bir Amerikan hukuk filmidir.
Reginald Rose’nin aynı adı taşıyan oyunundan uyarlanan 12 Kızgın Adam, yönetmeni Sidney Lumet’in de ilk filmi. Film, babasını öldürmekle suçlanan bir gencin mahkemesi sonrasında, oy birliği ile gencin suçlu ya da suçsuz olduğuna karar vermeleri gereken jüri üyeleri arasında geçen tartışmayı konu ediniyor.
Bu film için belki de sinema tarihinin kapalı alanda geçen en çarpıcı 96 dakikası denebilir. Sidney Lumet’in filmi işi jüriye, 12 öfkeli adama emanet ederken olayın ya da çarpışmanın sonucunun adalet ile tecelli etmesini de arzular.
Peki ama İspanyol asıllı Amerikalı bir suçlunun, bir fakir mahalle çocuğunun kararı nasıl verilecektir?
Tiyatro oyunundan uyarlanan “12 Öfkeli Adam”, sinema dünyasında TV ve Rus filmi de gören önemli bir eser. Bu film özelinde Henry Fonda, Jack Warden gibi oyuncuların ‘kişisel drama dönüşen muhakemelerine de dikkat çekilmeli.
Film baştan sona, suçlu olduğuna inanılan ve suçlu bulunması halinde idam edilecek olan bir gencin hayatını ellerinde tutan 12 jüri üyesinin kendi aralarındaki tartışmaları ve birbirlerini ikna etmeleri şeklinde sürüyor. Siyah beyaz filmin tamamına yakını tek bir sahnede ve bu 12 oyuncunun diyalogları şeklinde ilerliyor olmasına rağmen, kesinlikle hiç sıkmadan ilerleyen dikkat çekici detaylarla dolu iyi tasarlanmış bir senaryoya sahip. Filmi izlerken adeta ikna üzerine kurulu bir satranç, dikkat ve zeka oyununa tanıklık ediyoruz. Bu yönüyle de ayrıca takdiri hak ediyor. Jüri üyelerinin makul şüphe doğrultusunda kararlarındaki değişiklikler, jüri üyelerinin karakterleri, konuyu kişiselleştirmeleri, ön yargıları, birbirleriyle çatışan kişilikleri ve aralarında verdikleri psikolojik savaşa tanıklık ederken, en başta ön yargı olmak üzere, sosyal psikoloji, adalet ve hukuk süreci üzerine düşünmeyi de teşvik eden bir film. Diğer yandan, karakterlerin her birini ayrı ayrı izleyiciye tanıtmayı başaran başarılı oyunculuklarla da göz dolduruyor.
Bir Amerikan sinema klasiği sayılan 1957 yapımı 12 Kızgın Adam, tek mekanda geçen kült filmlerden biri olarak izlenmeyi ve alkışı hak ediyor. Filmin ayrıca, 1997 Amerikan ve 2007 Rus yeniden yapımları bulunmaktadır.