10 Ocak – Hukuk Takvimi
| 1880 |
İspanyol hukuk, siyaset ve devlet adamı Manuel Azaña doğdu. (Ölümü: 3 Kasım 1940) Paris’te hukuk okuduktan sonra memurluk, gazetecilik ve yazarlık yaptı. 1930 yılında, General Miguel Primo de Rivera’nın diktatörlüğüne karşı cumhuriyetçi bir parti kurdu. San Sebastian Paktı’nı imzalayanlar arasında yer aldı. İkinci Cumhuriyet döneminde devlet başkanlığı yaptı. 1931’de, çok sert bir yasa olan Cumhuriyeti Koruma Yasası’nı çıkartarak karışıklıkları şiddetle bastırdı. Bir bölümü uzun zamandır beklemekte olan reformları hızla uygulamaya koyuldu. |
1861 |
Florida, Amerika Birleşik Devletleri’nden ayrıldı. Amerikan İç Savaşı sonrası 25 Haziran 1868’de birliğe geri döndü. |
1913 |
Slovak komünist ve 1969-89 arasında Çekoslovakya Lideri olan Gustav Husak, doğdu.(Ölümü 1991) 1933 yılında Bratislava’daki Comenius Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitimine başladı. İkinci Dünya Savaşı sırasında birçok kez hapse atıldı. 1954’ten 1960’a kadar olan yılları Leopoldov Hapishanesinde geçirerek ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Alexander Dubček yönetimindeki Prag Baharı sırasında Slovakya’daki reformları denetlemekten sorumlu başbakan yardımcısı oldu. 1975’te Çekoslovakya Devlet Başkanı seçildi. |
1920 |
Milletler Cemiyeti – Cemiyet-i Akvam, kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı. Türkiye 18 Temmuz 1932 tarihinde üye oldu. |
1926 |
Heyet-i Fesadiye Davası sonuçlanarak kararlar açıklandı. Çerkes Ethem’in Kuvâ-yi Seyyâresi’nin Bolşevik Taburu Komutanı İsmail Hakkı Bey; boşandığı eşini öldürten Miralay Osman ve Kürt isyanıyla birlikte Ankara civarında bir isyan hareketine giriştiği gerekçesiyle Kırşehir Milletvekili Rıza Bey, idama mahkûm edildi. |
1933 |
İspanya’da ayaklanmaların yaygınlaşması üzerine sıkıyönetim ilan edildi. |
1940 |
Erotik edebiyat yazarı Pierre Louÿs’in müstehcenlikle suçlanan Afrodit(Aşk Tanrıçası’Nın Entrikaları) adlı kitabıyla ilgili davanın görülmesine başlandı. Türkçeye, Malatya milletvekili Nasuhi Baydar’ın çevirdiği Afrodit (1896) romanı müstehcenliğe konu oldu ve 10 Ocak 1940’ta yapılan duruşmada romanı yayımlayan Semih Lütfi ile basan Kenan Dinçman’ı avukat olarak romancı Esat Mahmut Karakurt savundu. İbrahim Hakkı Konyalı ise davada bilirkişi olarak görev yaptı. |
1945 |
1924 Anayasası, 20 Nisan 1924’te yürürlüğe girdi ve 1921 tarihli Teşkilât-ı Esasîye Kanununu yürürlükten kaldırildi. Birkaç önemli değişiklikle 1961’e dek yürürlükte kaldi 10 Ocak 1945 tarihinde Anayasa metninin içeriği değiştirilmeden, dili Türkçeleştirilerek yeniden kabul edildi. |
1945 |
“Bazı ay adlarının değiştirilmesi hakkında kanun” ile Teşrinevvel, Teşrinisani, Kânunuevvel ve Kânunusani aylarının adları, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak olarak değiştirildi. |
1946 |
Birleşmiş Milletlerin ilk genel kurulu Londra’da toplandı. Bu kurulda 51 ülke temsil edildi. |
1947 |
Demokrat Parti 1. Kongresi’nde, “Hürriyet Misakı” kabul edildi. Raporda Anayasa’ya aykırı yasaların kaldırılması, Anayasa’nın tam olarak uygulanması, seçim kanununun değiştirilmesi ve yeni bir seçim kanununun hazırlanması ile Cumhurbaşkanlığı ve parti genel başkanlığının birbirinden ayrılması talep edildi. |
1957 |
Harold Macmillan, Anthony Eden’in istifasının ardından Birleşik Krallık Başbakanı oldu. |
1959 |
Hukuk, devlet ve siyaset adamı Şükrü Kaya, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1883) Türkiye’nin eski İçişleri Bakanı olan Kaya 1908’de İstanbul Hukuk Mektebi’ni bitirdi. Paris Hukuk Fakültesi’nde okudu. Türkiye’ye dönünce Hariciye Nezaretinde kâtiplikle devlet hizmetine başladı. Mülkiye Müfettişi olarak Anadolu’da ve Irak’ta bulundu. Sonra görevinden ayrılarak İzmir’e gitti. Buca Sultanîsi’nde bir süre öğretmenlik yaptı. Mondros Mütarekesinden sonra İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne girerek dış ilişkiler bölümünde çalıştı. Millî Mücadele için yaptığı çalışmalar yüzünden tutuklanarak İstanbul’daki Bekirağa Bölüğü’ne gönderildi. Birinci Lozan Konferansı’na giden heyette danışman olarak çalıştı. Konferansta bulunduğu sırada İzmir Belediye Başkanlığına seçildi. Menteşe ve Muğla Milletvekilliği yaptı. 1924 yılında II. İsmet Paşa Hükümeti’nde Ziraat Vekilliği yaptı. Fethi Bey Hükümetinde Hariciye Vekaleti’ne getirildi. Hükûmetin istifasıyla bu görevden ayrıldı. IV. İsmet Paşa Hükümetinde İçişleri Bakanlığı’nda bulundu. |
1961 |
Basın çalışanlarıyla ilgili 212 sayılı kanunda değişiklikler yapıldı. Bu yasayı protesto eden gazete sahipleri 3 gün süreyle gazete çıkarmama kararı aldılar. |
1961 |
Türkiye Çalışan Gazeteciler Günü, (Çalışan Gazeteciler Bayramı) kutlanmaya başladı. |
1967 |
Cumhuriyetçi Edward W. Brooke, Amerika Birleşik Devletleri Senatosu’nun ilk siyahi üyesi olarak görevine başladı. |
1972 |
15 idam kararını bozan Askerî Yargıtay İkinci Dairesi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını onayladı. |
1975 |
Yeni İmar Kanunu yürürlüğe girdi. |
1984 |
Kürtaj yasal hale geldi. |
1984 |
Amerika Birleşik Devletleri ve Vatikan arasında 100 yılı aşkın bir aradan sonra diplomatik ilişkiler yeniden başladı. |
1985 |
TRT “anı, devrim, özgürlük” gibi bazı kelimelerin kullanımına yasak getirdi. |
1988 |
Yurt dışında basılan 440 yayının ülkeye girmesi yasaklandı. |
1995 |
TBMM televizyonu kuruldu ve oturumlar canlı olarak TRT-3’ten yayımlanmaya başladı. |
1998 |
Anayasa Mahkemesi, Refah Partisi’nin kapatılmasına karar verdi. |
1999 |
Susurluk davası kapsamında da aranan Haluk Kırcı yakalandı. Haluk Kırcı Ankara Bahçelievler’de 7 Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi gencin öldürülmesiyle ilgili davada, 7 kez idam cezası almıştı. |
2000 |
Hukukçu, diplomat ve büyükelçi Semih Günver, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1917) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nden mezun oldu. 1949 yılında Dışişleri Meslek Memuru oldu. Çeşitli diplomatik görevlerin ardından Cezayir ve Kahire Büyükelçiliği, Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Ekonomik İşler Genel Müdürlüğü ve Kültür İşleri Genel Müdürlüğü ile Avrupa Konseyi Daimi Temsilciliği görevlerinde bulundu. Milliyet ve Cumhuriyet gazeteleri başta olmak üzere çeşitli gazete ve dergilerde yazıları yayınlandı, öğretim üyeliği yaptı. |
2001 |
Hukukçu, şair ve yazar Necati Cumalı, yaşamını yitirdi. (Doğumu 1921) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu. Şiir, roman, hikâye, deneme, tiyatro, günce gibi pek çok edebi türde eser verdi. Cumhuriyet devri Türk edebiyatının tanınmış kişilerinden sayıldı. Cumalı, Yaşar Kemal’in ifadesiyle “Yaşlanmaz Şair Çocuk” olarak anılır. Necati Cumalı’nın doğduğu ve daha sonra eşiyle birlikte yaşadığı ev, müzeye çevrilerek Necati Cumalı Anı ve Kültür Evi olarak halkın ziyarete açıldı. İzmir’in Urla ilçesinde yaşadığı evin zemin katındaki bir odası ilçe kütüphanesi olarak düzenlenerek hizmete sunuldu. |
2002 |
Merkez Bankası eski Başkanı Gazi Erçel hakkında, dalgalı kura geçilmeden önce bazı kurumlara toplam 5 milyar 188 milyon 900 bin ABD doları satarak, ‘görevini kötüye kullandığı’ gerekçesiyle dava açıldı. Erçel istifa etti. 2005 yılında verilen 11 ay 20 gün hapis cezasının bin 536 YTL para cezasına çevrilmesi kararını Yargıtay 4. Ceza Dairesi onadı. |
2012 |
Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Eylül askeri darbesine ilişkin dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya’nın “şüpheli” olarak yer aldığı iddianameyi kabul etti. İddianamede, Evren ve Şahinkaya için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. |
2012 |
Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, tutuksuz yargılandığı İkinci Ergenekon davası kapsamında tutuklandı. |
2016 |
Amerikalı LGBT hakları savunucusu aktivist ve yazar Jeanne Cordova yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Temmuz 1948 ) Kaleme aldığı LGBT haklarını yansıtan Lesbian Tide, Los Angeles Free Press ve The Advocate adlı eserleri ile bilinir. LGBT konusundaki çalışmaları ile Lambda Edebiyat Ödülü ‘nü kazandı. |
2017 |
Hukukçu ve eski Almanya cumhurbaşkanı Roman Herzog yaşamını yitirdi. (Doğumu: 5 Nisan 1934) Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde hukuk öğrenimi gördü. Berlin Serbest Üniversitesi‘nde profesör olarak çalıştı. 1971-72 yılları arasında bu üniversitenin rektör yardımcılığını yürüttü. 1 Baden-Württemberg eyaletinin kültür bakanı oldu. 1978-1983 yılları arasında CDU/CSU’nun protestan üyeleri birliğinin başkanlığını üstlendi. 1980-1983 yılları arasında Baden-Württemberg eyaletinin içişleri bakanlığına getirildi. 1983 yılında Almanya Federal Anayasa Mahkemesi üyeliğine getirildi. Aynı yıl mahkemenin başkan yardımcılığına, 4 yıl sonra da başkanlığına seçildi. 7 yıllık Anayasa Mahkemesi Başkanlığı görevinden sonra Almanya Parlamentosu tarafından 5 yıl için cumhurbaşkanlığına seçildi. |
2020 |
Kanadalı siyasetçi ve hukukçu John Carnell Crosbie yaşamını yitirdi. (Doğumu: 30 Ocak 1931 ) Dalhousie Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Kanada Barolar Birliği tarafından Vikont Bennett Bursu ile ödüllendirildi. 1956-1957 yıllarında Londra Üniversitesi İleri Hukuk Araştırmaları Enstitüsü ve London School of Economics’te lisansüstü eğitim aldı ve 1957’de Newfoundland Barosu’na çağrıldı. 1966 yılında Belediye ve İskan Bakanı oldu. Bakan olarak Newfoundland ve Labrador Konut Şirketi’nin kurulmasından sorumlu oldu. 1967’de Sağlık Bakanı olarak görev yaptı. Moore hükümetinde Maliye Bakanı, Hazine Kurulu Başkanı ve Ekonomik Kalkınma Bakanı görevlerinde bulundu. Newfoundland ve Labrador kentinde 12. vali yardımcısı olarak görev yaptı. |
2021 |
Türkiye Psikiyatri Derneği Cinsiyet Ayrımcılığı, Cinsel Şiddet ve Tacize Karşı Politika Belgesi; Dr. Leyla Gülseren koordinatörlüğünde Dr. Burcu Rahşan Erim, Dr. Ekin Sönmez, Dr. Gökçen Yılmaz Karaman, Dr. Gülcan Güleç, Dr. Münevver Yıldırım, Dr. Özlem Altuntaş, Dr. Zerrin Oğlağu’dan oluşan Görev Grubu tarafından hazırlandı. Türkiye Psikiyatri Derneği, politika belgesi geliştirilmesi için 10 Ocak 2021 tarihinde bir Görev Grubu kurdu; Görev Grubu 8 Mart 2021 tarihi ile Türkiye Psikiyatri Derneği Cinsiyet Ayrımcılığı, Cinsel Şiddet ve Tacize Karşı Politika Belgesi’ni tamamladı ve Merkez Yönetim Kurulu’nun onayına sundu. |
