26 Ocak – Hukuk Takvimi

Prag Üniversitesi kuruldu. Avrupa’nın en eski üniversitelerindendir. Hukuk Fakültesi, kuruluştaki dört fakülteden biridir. Latince olan eğitim dili 18. yüzyılda Almancayla değiştirildi. II. Dünya Savaşı sonrasında sadece Çekçe eğitim veren üniversite devam etti.

1467

Fransız hümanist Guillaume Budé, doğdu. (Ölümü: 23 Ağustos 1540) Antik Yunan Uygarlığına ilişkin incelemeler ve hukuksal çalışmalarda önemli rol oynadı. Antik Yunan Uygarlığının tekrar canlandırılmasında önemli bir yer edindi. 1522 yılında devlet konseyi üyeliğine atandı. Fontainebleau’da ki kraliyete ait olan kütüphaneyi yönetti. 1508 yılında Dava Kararnamelerine İlişkin Açıklamalar adlı eseri yayınladı. Bu eser var olan hukuk geleneğine yeni anlayışlar ve yeni düzenlemeler getirdi.

1699

Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti, Lehistan-Litvanya Birliği ve Rusya Çarlığı arasında Karlofça Antlaşması‘nı imzalandı.

1715

Aydınlanma Çağı’nın önemli düşünürlerinden ve Encyclopédie‘nin hazırlanmasına katkı yapmış olan Fransız filozoflardan Claude Adrien Helvétius dünyaya geldi. (26 Şubat 1715 – 26 Aralık 1771)

1804

ABD Yüksek Mahkeme Yargıcı Alfred Moore  21 Nisan 1800 – 26 Ocak 1804 arasında Yüksek Mahkeme yargıcı olarak görev yaptı. Yüksek Mahkemeden ayrıldıktan sonra Kuzey Karolina Üniversitesi’nin kurulmasına katkıda bulundu.

1837

Michigan, 26. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri’ne katıldı.

1904

İrlandalı hukukçu ve politikacı Seán MacBride doğdu. (Ölümü: 15 Ocak 1988) Dublin Üniversitesi‘nde  hukuk okudu. Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Af Örgütü’nde görev aldı.  Yaptığı çalışmalarla ve  “adaletsizliğe karşı mücadelede dünyanın vicdanını harekete geçiren” adam olarak  1974 yılında Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.  International Committee of Jurists in  Genel Sekreterliğini yaptı ve International Peace Bureau kurumuna başkan olarak seçildi. Organisation for European Economic Co-operation (OECD) kurumunda başkan yardımcılığı, Avrupa Konseyinde Bakanlar konseyi başkanlığı görevlerinde bulundu.

1928

Türkiye tarihinde bir bakan, ilk defa Yüce Divan’a sevk edildi. Bahriye eski bakanı İhsan Eryavuz ile Bilecik milletvekili Dr. Fikret Onuralp, Yavuz Zırhlısı’nın onarımında yolsuzluk yapmakla suçlandı.

1931

• Kızıl İstanbul gazetesi hakkında soruşturma açıldı.

• Hindistan’da daha önce de defalarca tutuklanmış olan Mahatma Gandhi serbest bırakıldı.

1934

Almanya ile Polonya arasında saldırmazlık antlaşması imzalandı.

1934

Hukukçu, diplomat ve eski Fransa Dışişleri Bakanı André Lewin dünyaya geldi. (26 Ocak 1934, Frankfurt – 18 Ekim 2012, Main) Paris Üniversitesi’nden hukuk diploması aldı. Yüksek öğrenimini Paris Siyasi Araştırmalar Enstitüsü’nde tamamladı. 1967-1968’de Dışişleri Bakanı olarak André Bettencourt’un kabinesinde teknik danışman olarak görev yaptı. 1972-1975 yılları arasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kurt Waldheim’ın sözcülüğünü yürüttü.  Fransa’nın Gine(1975-1979), Hindistan(1987-1991), Avusturya(1991-1996), ardından Senegal ve Gambiya(1996-1999) büyükelçisi olarak görev yaptı. Çok sayıda yayınlanmış eseri bulunmaktadır. 2012’de ölmeden önce Filozof ve yazar Catherine Clément ile evliydi. 

1940

Milli Korunma Kanunu, 18 Ocak 1940 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildi. Resmi Gazetenin 26 Ocak 1940 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanun yaygın olarak 1940-42 yılları ile 1956-1960 yılları arasında uygulandı. 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesinden sonra “Millî Korunma suçlarının affına, Millî Korunma teşkilât, sermaye ve fon hesaplarının tasfiyesine ve bazı hükümler ihdasına dair Kanun”  adıyla 10 Eylül 1960 tarihinde çıkarılan ve 16 Eylül’de Resmi Gazetede yayınlanan 79 numaralı yasa ile Milli Korunma Kanunu ilga edildi, kanun ile kurulan Milli Korunma Mahkemeleri de tamamen lağvedildi.

1944

Amerikalı insan hakları savunucusu, filozof, hümanist ve yazar Angela Yvonne Davis doğdu. 1970’li yıllarda, politik tutukluların hakları hareketinin sembolü oldu. Frankfurt’ta Sosyalist Alman Öğrencileri Birliği’ne (SDS) katıldı ve Vietnam savaşı karşıtı eylemlerde aktif olarak rol aldı. 1975 – 1977 yılları arasında Claremont College’de Afroamerikan dersleri ve daha sonra da San Francisco Devlet Üniversitesi’nde, Kadın ve Ahlak dersleri verdi. 1979 yılında Lenin Barış Ödülü‘nü aldı.Fransız hukukçu, dışişleri bakanı ve eski meclis başkanı Félix Gouin başbakanlık görevine başladı. (Doğumu: 4 Ekim 1884) Hukuk eğitimi aldı ve ardından Marsilya Barosu’na kaydoldu. I. Dünya Savaşı’nda gönüllü olarak cepheye gitti. 1920 yılında Istres kentinin belediye başkanlığına seçildi. 1924 Bouches-du-Rhône genel meclisine seçildi. 1938’de parlamentoda sosyalist grubun başkanı oldu. 1941 Daniel Mayer ile birlikte Sosyalist Eylem Komitesi’ni kurdu. 1945’te ilk Kurucu Meclis’e Marsilya milletvekili seçildi, 8 Kasım’daki açılış oturumunda meclis başkanı seçildi ve 8 Kasım 1945 – 22 Ocak 1946 tarihlerinde başkanlık yaptı. 26 Ocak–12 Haziran 1946 tarihlerinde görev yapan geçiş dönemi hükümetine başbakanlık yaptı. 25 Ekim 1977‘de yaşamını yitirdi.

1948

Savaş döneminden kurulan Millî Korunma Mahkemeleri kaldırıldı.

1950

Hindistan anayasası kabul edildi. Cumhuriyet ilan edildi ve Dünyanın en kalabalık demokrasisi kuruldu.

1950

Avusturyalı hukukçu ve politikacı Jörg Haider doğdu.  (Ölümü: 11 Ekim 2008) Viyana Üniversitesi‘nde hukuk ve siyaset bilimi eğitimi aldı. 1974 yılında aynı üniversitede anayasa hukuku alanında öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Nazi Partisine katıldı. Nazi Partisinin Avusturya’da yasaklanmasından sonra da partinin bir üyesi olarak kaldı.. FPÖ’de 14 yıl parti genel başkanı olarak görev aldı. Ayrıldıktan sonra partideki arkadaşları ve hükümetteki kadrosuyla BZÖ partisini kurdu. 2005’ten 2008’e kadar BZÖ genel başkanlığı yaptı. Karintiya bölgesinin ekonomik ve sosyal gelişimine büyük katkı sağladı. Jörg Haider, nazi dönemini öven, sağcı popülist söylemleriyle bilinmektedir.

1953

Gümrük İşbirliği Konseyi ilk toplantısını gerçekleştirdi.

1959

Bağdat Paktı Konseyi Karaçi’de toplandı. Toplantıya, Türkiye adına Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu katıldı.

1970

Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı, Millî Nizam Partisi‘ni kurdu. Parti daha sonra Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

1971

Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Meslek Kuralları TBB Bülteninin 26 Ocak 1971 tarihli 5. sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. 20 ve 27. maddeler, daha sonraki yıllarda değişikliğe uğrayarak bugünkü şeklini aldı. Avukatlık Yasasının 134. maddesi, meslek düzen ve geleneklerine uymayanlar hakkında disiplin cezaları uygulanmasını öngörmektedir. Avukatlık Yasası Yönetmeliğinin 81. maddesinde de aynı nitelikte bir hüküm bulunmaktadır.

1972

Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idam dosyası, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildi.

1973

Fikir suçundan cezaevinde bulunan Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı, İrfan Derman ve Yaşar Kemal yargılandı.

1978

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Feyyaz Berker ve Yönetim Kurulu üyesi Rahmi Koç, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 141., 142. Ve 163. maddelerinin kaldırılması gerektiğini açıkladı.

1979

Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Pol-Der, Pol-Bir, Pol-Ens ve Tem-Der’in çalışmalarını durdurdu.

1980

İsrail ve Mısır arasında diplomatik ilişkiler başladı.

1981

TİP Genel Başkanı Behice Boran ile TÖB-DER Genel Başkanı Gültekin Gazioğlu’nun 25 Şubat’a kadar yurda dönmedikleri takdirde vatandaşlıktan çıkarılacağı açıklandı.

1984

Türkiye İşçi Partisi davası sonuçlandı, 102 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.

1996

Amerikalı katil John Albert Taylor, Utah’ta kurşuna dizilerek idam edildi.

1996

Sağlık Bakanlığı, işkence iddiasıyla hekime getirilen sanıklar için 1 nüsha düzenlenen formların bundan böyle 3 nüsha düzenlenmesi, 1 nüshanın hastanede saklanması, 2.nüshanın savcılığa ulaştırılması, 3.nüshanın polis eliyle birim amirine iletilmesi için genelge çıkardı.

1996

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, Oda seçimlerine müdahale ettiği iddiasıya İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında kamu davası açılması İçin Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu.

1996

Gazeteci Işık Yurtçu, Özgür Gündem’in eski Yazı İşleri Müdürlüğü’nden dolayı 4 yıl daha hapis ve 400 milyon TL para cezasına çarptırıldı.

2001

Burma’da cunta yönetimi, Nobel Barış ödüllü Suu Kyi’nin liderliğini yaptığı Ulusal Demokrasi Birliği üyesi 84 kişiyi serbest bıraktı.1990 seçimini kazanan Suu Kyi ise ev hapsinde tutulmaya devam etti.

2002

Avrupa Birliği Akdeniz Fonu (MEDA), Türkiye’de ölüm cezasının kaldırılması için geliştirilecek projelerde kullanılmak üzere 2 milyon avro finansman sağladı.

2004

Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentinde bulunan St. John’s Üniversitesi, Recep Tayyip Erdoğan’a fahri hukuk doktorası verdi. Erdoğan’a sonraki yıllarda ulusal ve uluslararası onlarca üniversite tarafından fahri hukuk doktorası verildi.

2006

Arjantin’de 1976-1983’teki cunta rejiminde kaybolan 30 bin kişi için 25 yıldır başkent Buenos Aires’teki başkanlık sarayı önünde yürüyüş düzenleyen Plaza de Mayo Anneleri (Mayıs Meydanı Anneleri) son kez yürüdü. Ancak evlatlarının akıbetinin aydınlığa kavuşması için mum yakma eylemi sürdürülecek.

2004

Hamid Karzai, Afganistan’ın yeni anayasasını imzaladı.

2005

Condoleezza Rice, Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk siyahi kadın Dışişleri Bakanı oldu.

2008

Ümraniye’de ele geçirilen patlayıcılarla ilgili soruşturma kapsamında mahkemeye sevk edilen emekli Tuğgeneral Veli Küçük, emekli Kurmay Albay Mehmet Fikri Karadağ, Sami Hoştan, Avukat Kemal Kerinçsiz, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Hüseyin Görüm, Hüseyin Gazi Oğuz ve Oğuz Alparslan Abdülkadir tutuklandı.

2009

Türk Metal-İş Sendikası Başkanı Mustafa Özbek, 7 asker ve 10 polis olmak üzere toplam 18 kişi Ergenekon soruşturması kapsamında tutuklandı; soruşturmada tutuklu sayısı 100’e çıktı.

2009

Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink cinayeti davasında Tuncay Uzundal, Mustafa Öztürk ve Zeynel Abidin Yavuz tutuksuz yargılanmak üzere tahliye oldu.

2010

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Türkiye Temsilciği, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı işbirliğinde gerçekleştirdiği saha ziyaretleri sonucunda hazırladığı Gösterilere Katılmaları Sebebiyle Terör Suçlusu Sayılan Çocuklar Hakkında Saha Ziyareti Raporunu yayınladı. Gösterilere katılan çocukların yaşam hakkına ve adil yargılanma hakkında dair tartışmalar sonraki yıllarda gündemdeki yerini korudu.

2011

Tunus hükümeti, ülkenin eski cumhurbaşkanı Zeynel Abidin bin Ali, eşi Leyla Trabelsi ve diğer aile üyelerinin de kişiler hakkında uluslararası tutuklama emri çıkardı.

2012

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı 2011 yılı çalışmalarıyla ilgili düzenlediği basın toplantısında verilen bilgilere göre AİHM’de geçen yıl en fazla mahkumiyet kararı verilen ülkeler sıralamasında Türkiye birinci oldu. Kararlar en çok adil yargılanma ve etkin soruşturma hakkının ihlali, yargılama süresinin uzunluğu, kötü muamele ve etkin soruşturma eksikliğinden verildi.

2012

Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu, 6271 kanun numarası ile 19 Ocak 2012 tarihinde kabul edildi ve Resmi Gazetenin 26 Ocak 2012 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Türkiye’de, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin anayasa değişiklikleri 21 Ekim 2007 tarihinde halkoyuna sunulmuş Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin karar bu halk oylaması sonucunda kabul edildi. Aynı oylamada milletvekili genel seçimlerinin beş yılda yapılması kuralı değiştirildi, seçimlerin dört yılda bir yapılmasına karar verildi. Anayasa değişikliğine uygun yasal değişiklik Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu ile 2012 yılında yapıldı. 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi getirildi.

2020

Amerikalı avukat, yargıç ve hukuk profesörü Nathaniel Raphael Jones yaamını yitirdi. (12 Mayıs 1926 – 26 Ocak 2020) Ohio’nun Youngstown kentindeki federal adliye binasına adı verilmiştir.

2021

Kolombiyalı avukat, diplomat ve bilim adamı Carlos Holmes Trujillo García yaşamını yitirdi. (Doğumu: 23 Eylül 1951)

2025

78 kişinin öldüğü Grand Kartal Otel’in sahibi Halit Ergül’e ait Gazelle Resort ve Spa Otel’e yönelik soruşturmada gözaltına alınan 13 kişiden 5’inin tutuklanması talep edildi.

2025

Türkiye ve Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) Yönetim Kurulu Başkanı, akademisyen Prof. Dr. Faruk Şen, İstanbul’da 77 yaşında hayatını kaybetti.