5 Ekim – Hukuk Takvimi
| 1450 | Bavyera Dükü IX. Louis, Hristiyan olmayı kabul etmeyen Yahudilerin kovulmasını emretti |
| 1547 | Don Kişot romanının yazarı Miguel de Cervantes doğdu. Yaşamının sonlarına doğru ünlü eseri Don Quijote (Don Kişot)’u hapishanede kaleme aldı. |
| 1713 |
Denis Diderot: Aydınlanma Çağı’nın Öncü FilozofuAydınlanma Çağı’nın ünlü filozofu Denis Diderot 05 Ekim 1713 tarihinde, Fransa’nın kuzey doğusunda Langres kasabasında doğdu. (Ölümü: 1784) Paris’te Louis le Grand Koleji’nde okudu. 2 Eylül 1732’de Grekçe, Latince ve felsefe okutma yetkisi alarak bu okuldan mezun oldu. Öğrenimini tamamladıktan sonra iki yıl bir dava vekilinin (Avukat) yanında yazıcı olarak çalıştı. Daha sonra kitap çevirisi yaparak geçimini sağlamaya başladı. Ansiklopedi çevirmeni olarak girdiği işte yayınca oldu. 1742’de Jean-Jacques Rousseau ile tanıştı ve yakın dost oldu.İlk özgün kitabı olan Felsefe Konuşmaları’ 1746’da yayımlandı. Ertesi yıl yayımlanan Filozofça Düşünceler adlı eseri Fransa Parlamentosu tarafından toplatıldı ve mahkeme kararıyla yakıldı. 1749’da Görenler İçin Körler Hakkında Mektup adlı eserlerini yayınladı. 1749’da tutuklandı, Serbest kaldıktan sonra Ansiklopedi çalışmalarına yoğunlaştı. Montesquieu, Jean-Jacques Rouseau ve Voltaire gibi aydınlarla ansiklopediyi tamamladı. Çeşitli türlerde yazdı ve yazdığı her türde derin izler bıraktı. Yaşadığı yüzyılın çok ilerisindeki fikirleri ile sonraki nesillere ilham verdi. Temmuz 1784 tarihinde Fransa’da 70 yaşında iken ödü. Yazdıkları ve felsefesi Fransız Devrimi’ni hazırladı. Filozof olarak Aydınlanma hareketindeki rolü yayınlanan eserlerinden kaynaklanmaktadır.
|
| 1781 | Çek filozof ve matematikçi, Bernhard Bolzano, doğdu. (Ölümü: 1848) |
| 1887 | Fransız hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi, René Cassin doğdu. (Ölümü: 1976) |
| 1892 |
Red Kit’teki Dalton kardeşlere ilham olan Dal ton çetesi, Kansas’taki banka soygunlarında öldürüldü |
| 1908 | Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını ilan etti |
| 1908 | Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna-Hersek’i ilhak ettiğini açıkladı. |
| 1908 | Hukukçu ve eski-kapatılan TİP Başkanı Mehmet Ali Aybar dünyaya geldi. |
| 1910 | Portekiz‘de Cumhuriyet ilan edildi. |
| 1921 | İngiltere’de Uluslararası Yazarlar Birliği PEN kuruldu. |
| 1923 | Amerikalı barış eylemcisi, anarşist ve papaz, Philip Berrigan doğdu. (Ölümü: 2002) |
| 1931 | İlk Türk kadın gazeteci Selma Rıza Feraceli yaşamını yitirdi. (Doğumu:1872) |
| 1931 | Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe girdi |
| 1938 | Nazi Almanyası, Yahudilere ait pasaportların iptal edildiğini ilan etti |
| 1944 | Fransa’da kadınlar seçme hakkını elde etti |
| 1947 |
Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı sonucu lağvedilen Komintern’in devamı olarak komünist partiler SBKP(B) önderliğinde Kominform’u kurdu. |
| 1953 | Türkiye, BM Güvenlik Konseyi’ne 40 oyla geçici üye seçildi. |
| 1958 | Fransa’da 5. Cumhuriyet ilan edildi ve Charles de Gaulle Cumhurbaşkanı seçildi. |
| 1959 | Hukukçu ve Eski Adalet Bakanı Kenan İpek doğdu |
| 1960 | Güney Afrika’da düzenlenen referandumda Cumhuriyet rejimine geçilmesi kabul edildi. |
| 1964 | Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 7 Yassıada hükümlüsünü affetti. Affedilen hükümlüler; Namık Argüç, Selahattin İnan, Hilmi Dura, Samet Ağaoğlu, Osman Kavrakoğlu, Dilaver Argun, Bahadır Dülger. |
| 1976 | Danıştay, TÖB-DER’in kapatılmasına ilişkin Ankara Valiliği kararının yürütmesini durdurdu. |
| 1979 | Tarsus Savcı Yardımcısı Süreyya .Eminsoy’un öldürülmesinden dolayı tutuklanan MHP Tarsus Gençlik Kolu Başkanı’nın ifadesi: “Savcıyı öldürenler silahları MHP Gençlik Kollarına getirdiler. Silahlar örgütümüzün silahlarıdır…” |
| 1982 | 9 Ağustos’tan beri tutuklu bulunan Prof. Dr. Sadun Aren hakkında Sıkıyönetim Askeri Savcılığı’nca 5-20 yıl arası hapis istemiyle dava açıldı. Aren’in Gazi Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde okuttuğu 70 sayfalık “Makro Ekonomi” ders notlarında ”komünizmi övdüğü” iddia edildi. |
| 1982 | Barış Derneği Davasının duruşmasında sorgusu yapılan Türk Tabipler Birliği Başkanı Dr.Erdal Atabek: “Bizim NATO’ya karşı çıkışımız Atatürk’ten miras Ulusal Bağımsızlık ilkesine dayanır.” |
| 1987 | 580 kişinin idamla yargılandığı 1.203 sanıklı Devrimci Sol Davası’nda -olay çıkardıkları gerekçesiyle salona alınmayan 20 sanık dışında- 98 tutuklu sanık ilk kez toplu olarak duruşmaya çıkarıldı. |
| 1988 | Şili’de Pinochet, Başkanlığının uzatılması için yapılan referandumu kaybetti.
Brezilya Anayasası, sıfırdan yazıldığı iki yıllık bir sürecin ardından 5 Ekim 1988’de yürürlüğe girmiştir. |
| 1989 | Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü’nü aldı |
| 1991 | Sovyetler Birliği, tarihinde ilk kez IMF ile iş birliği anlaşması yaptı |
| 1994 | Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO ve ILO tarafından 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü olarak ilan edildi. Dünya Öğretmenler Günü’nün geçmişi, uluslararası öğretmen örgütlerinin katkılarıyla 5 Ekim 1966 tarihinde ILO ve UNESCO tarafından ‘Öğretmenlerin Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararı’nın alınmasına dayanmaktadır. 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü, Eğitim Enternasyonali’ne üye yüzden fazla ülkede eş zamanlı olarak kutlanmaktadır. |
| 1995 | Türkiye Cumhuriyeti’nin 51. hükümeti, Cumhurbaşkanı Demirel tarafından onaylandı. |
| 1996 | Cumartesi Annelerinin Galatasaray’daki 73.oturma eylemi gerçekleşti. |
| 2000 | Yugoslavya’da ayaklanan halk 13 yıldır iktidarda olan Slobodan Miloseviç iktidarına son verdi. Halk parlamento ve devlet televizyonunu bastı. Polisler de göstericiler tarafına geçti. Vojislav Kostunitsa devlet başkanlığını ilan etti. |
| 2001 | İzmir’de Emek Platformu’nun 1 Aralık 2000’deki eyleminde işe gitmedikleri gerekçesiyle Eğitim-Sen’li 137 öğretmenin 1 yıla kadar hapis istemiyle yargılanmasına başlandı. |
| 2005 | Sivas Askeri Cezaevi’nde tutuklu vicdani retçi M.Tarhan 30 Eylül’de zorla saç-sakalının kesilmesi üzerine süresiz açlık grevine başladı. |
| 2010 |
Madımak Katliamı Davası’ndan dosyaları ayrılan 7 firari sanığın duruşması yapıldı. Davayı, Toplumsal Bellek Platformu üyeleri de izledi. |
| 2021 |
5 erkeğe cinsel istismardan beraat eden sahte şeyhe, diğer mağdur 4 erkeği istismardan 55 yıl ceza verildi. Konya 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanan, kendisine iftira atıldığını öne süren Süleyman Işık, 5 kişiye yönelik ‘cinsel istismar’ suçundan 62 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırdı. Işık’a, el konulan bilgisayarında bulunan görüntülerle ilgili olarak da ‘müstehcenlik’ suçundan 1 yıl hapis ve 100 TL adli para cezası verildi. Konya’da kendisini ‘şeyh’ olarak tanıtıp, 5 erkeğe ‘cinsel istismarda’ bulunduğu iddiasıyla 62 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılan Süleyman Işık hakkında Yargıtay 14’üncü Ceza Dairesi’nce eylemlerin ‘rızayla gerçekleştiği’ gerekçesiyle beraat kararı verilmiş ve tahliye edilmişti. Süleyman Işık, yerel mahkemede yeniden yargılandığı davada, bu kez 4 erkeğe ‘cinsel istismar’ suçundan 55 yıl hapse çarptırıldı. |
| 2021 | Rize İkizdere’de Cengiz İnşaat tarafından kurulmak istenen taş ocağına karşı mücadele eden İkizdereli 16 köylüye açılan soruşturmada takipsizlik kararı verildi |
| 2024 | Edirne Barosu’na kayıtlı Uzunköprülü Avukat Nebi Doğan, görev yapmakta olduğu bir davanın karşı tarafınca bürosunda bıçaklı saldırıya uğradı. Saldırganın, Avukat Doğan’ın boğazına bıçak dayayarak “borcu yoktur” yazısı aldığı öğrenildi. Saldırıda Doğan hafif şekilde yaralandı. Edirne Barosu saldırıyı kınayarak Cumhuriyet Savcılarını ve Hakimleri göreve davet etti. Avukatın şikayeti üzerine gözaltına alınan şüpheli Uzunköprü Adliyesinde çıkarıldığı hakimlikçe nitelikli yağma suçundan tutuklandı. |
| 2025 |
Beyoğlu’nda termos içine uyuşturucu saklayarak satışını yapan, ‘Bastonlu Dede’ lakaplı 74 yaşındaki şüpheli H.B., tutuklanarak cezaevine gönderildi. H.B.’nin satmaya çalıştığı 81 adet uyuşturucu karışımlı tütün ile 10 adet peçeteye emdirilmiş uyuşturucu madde ele geçirildi. |
Türkiye-Yunanistan Dostluk, Tarafsızlık, Uzlaşma ve Hakemlik Antlaşması
