Kamu Yaşamında Standart İlkeler

Kamu Yaşamında Standart İlkeler(Nolan İlkeleri), kamu görevlilerinin sahip olmaları gereken etik değerleri belirlemek üzere İngiliz Parlamentosu Kamu Yaşamında Standartlar (NOLAN-CSPL) Komitesi tarafından hazırlanmıştır. Komite, ilk raporunu, Kamusal Yaşamın Yedi İlkesi adıyla 1995 yılında hazırlamış, bu ilkeler sonraki yıllarda sürekli güncellenmiştir.

Atanma ve seçim yoluyla kamu makamlarını ellerinde tutanlara ilişkin yönetim standartlarının belirlenmesi ve bu konulardaki değişikliklerle yönelik tavsiyelerde bulunmak amacıyla, 25 Ekim 1994’te dönemin İngiliz Başbakanı John Major’ın emriyle İngiliz Parlamentosu’nda “Kamu Yaşamında Standartlar Komitesi” kurulmuştur. Komite, adını ilk başkanı ve eski bir yargıç olan Michael Patrick Nolan(Lord Nolan)’dan almıştır. İngiliz parlamentosunun oluşturduğu ilkeler tüm dünyada ve Türkiye’de de örnek alınarak kamu görevlilerinde olması gereken etik değerler belirlenmiş ve yasal hüküm altına alınmıştır.

Bir süre “Nolan Komitesi” olarak adlandırılan komitenin görev alanı, 12 Kasım 1997’den sonra kendisi de bir hukukçu olan Başbakan Tony Blair tarafından, siyasi partilerin finansmanı ve bu konudaki değişikliklere yönelik önerileri de içerecek biçimde genişletilmiştir.

Türkiye, kamu görevlileri etik değerleriyle ilgili ; “Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi” 17 Nisan 2003’te onaylanmış, “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu” ise 9 Ekim 2003’te kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.

Kamu Yaşamında Standart İlkeler – Nolan İlkeleri 

1.Bencil Olmama: Kamu makamını ellerinde tutanlar, kararları alırken sadece kamu yararını esas almalıdırlar.

2.Bütünlük: Kamu makamını ellerinde tutanlar, görevlerini yerine getirirken kendilerini etkileyebilecek kurum dışı bireylerin veya örgütlerin mali veya diğer yükümlülükleri altına girmemelidirler.

3.Nesnellik: Kamu makamını ellerinde tutanlar, kamusal atamaların yapılması ve sözleşmelerin onaylanması dahil olmak üzere, kamusal işlerini yerine getirirken tercihlerini liyakat esasına göre yapmalıdırlar.

4.Hesap verme: Kamu makamını ellerinde tutanlar, kendi kararları ve eylemlerinden dolayı kamuya hesap verirler ve uygun denetime tabi tutulurlar.

5.Açıklık: Kamu makamını ellerinde tutanlar, aldıkları tüm kararlar ve yaptıkları tüm işlerde mümkün olduğunca açık olmalıdırlar. Kararlarının nedenlerini açıklamalı ve (kendilerindeki) bilgiyi daha geniş kapsamlı kamu yararı gerektirdiğinde gizlemelidirler.

6.Onur: Kamu makamını ellerinde tutanlar, kamusal işleriyle ilgili özel çıkarları açıklama ve kamu yararını açıklanması konusunda ortaya çıkabilecek herhangi bir çıkar çatışmasını çözmek üzere gerekli adımları atmak görevine sahiptirler.

7.Liderlik: Kamu makamını ellerinde tutanlar, (toplumda) liderlik göstererek ve örnek olarak, yukarıda sayılan ilkeleri savunur ve desteklerler.