Pazar, Ekim 12, 2025
15.1 C
İstanbul

Senatus Consultum Velleianum

Senatus Consultum Velleianum asırlar boyunca kadim Avrupa’nın hukukçuları tarafından en sık zikredilen Roma Hukuku metinlerinden biri olmuştur. Senatoya Marcus Silanus ve Velleius Tutor adlı iki consul tarafından teklif edilen bu metin başkası lehine kefil olmasını (intercedere pro alio) yasaklayarak kadının malvarlığını korumayı amaçlamaktadır.

Roma’da aile, babaerkil ve çok geniş bir yapıdadır. Roma döneminde aile kurumu ele alındığında günümüzde bilinen çekirdek aile yapılanmasından çok daha farklı türde bir aile yapısı bulunduğu görülmektedir.  O dönemde birçok tolumda olduğu gibi Roma’da da aile, geniş bir yapıdır ve bu ailenin içine anne, baba, çocukların yanında büyük baba, büyük anne, amcalar, halalar, dayılar, teyzeler, onların eşleri, çocukları ve torunları da dahil olmakta ve sülalenin yaşayan bireyleri aileyi oluşturmaktadır.

Augustus ve Claudius’un beyannâmeleri, kocasının taahhütleri için kadının drahomasını temînat göstermesini yasaklamışlardır. Bu da göstermektedir ki kadının mal varlığı yasal olarak korunmaktadır.

Roma Hukuku’nda, alieni iuris olarak tanımlanan çocukların ve kadınların sosyal hayata ve ekonomik ilişkilere katılmaları mümkündür. Burada fiil ehliyeti kavramı devreye girmektedir. Ailedeki bazı kişilerin hukuki işlemleri icra ederken zarar görmemeleri ve doğabilecek zararlardan korunmaları için hukuki tedbirler almak gerekmiş, ailedeki bazı kişilerin yaptıkları işlemlerin geçerliliği için o kişilerin yerine işlemleri yapacak birinin yani bugünkü tanımı ile  bir vasinin görev yapması öngörülmüştür. Kısıtlı bireylerin hukuki haklarını kullanabilmeleri için vesayet kurumu,  vasilik ve kayyımlık uygulanmıştır.

Roma Hukukunda; hak sahibi olabilmek için özgürlük, vatandaşlık ve bir aile sahibi olmak ön şarttır ve bu statüler olmaksızın hak sahibi olunamamaktadır Ailedeki erkek çocukların on dört, kız çocukların ise on iki yaşında buluğ çağına erdikleri kabul edilmiştir Pater Familias’ın hakimiyeti altında olmayan, kendi hukukuna tabi olan kişiler ise henüz buluğ çağına ermemiş küçükler ile her yaştaki sui iuris kadınlardır, bunların mal varlıklarını korumak amacıyla eksik fiil ehliyetini tamamlamak ve hukuki haklarını korumak için vasi ataması yapılmış ve bu şekilde tüm yurttaşlar hukuki koruma altına alınmıştır.

Roma’da buluğ çağına eren erkek çocukların hukuki işlem ehliyetine sahip olduğu kabul edilmiş, ticari hayatla ilgili konularda ise yirmi beş yaşına kadar kayyım ataması yapılmıştır. Erkek çocukların tam fiil ehliyetine sahip olduklarının kabulü yirmi beş yaşının  tamamlanması ile mümkün olmaktadır. Kadınlar ise Roma Hukukunun ilk dönemlerinde sosyal hayatta etkili olamamışlar, fiil ehliyetine sahip olamamışlar, kendilerine bir vasi atanmıştır. İlerleyen dönemlerde kadınların sosyal ilişkilere katılması ile birlikte kadınlar üzerindeki vesayeti kısmen kaldırılmıştır.

Ulpianus, kadınların fiil ehliyetini kısıtlayıcı bu hükümleri “cinsiyetlerinin zayıflığına” (imbecillitas sexus) dayandırmaktadır.

Senatus Consultum Velleianum, Ulpianus tarafından praetor beyannâmesine dair şerhinde aktarılmakta ve Digesta’da yer bulmaktadır.

Bu Hafta Popüler

Giorgio Agamben

Giorgio Agamben 22 Nisan 1942 tarihinde İtalya'nın Roma kentinde...

Benim Umudum Var

Benim Umudum Var, 2019 yılı Ekim ayında yayına hazırlanarak...

Saf Hukuk Kuramı

Saf Hukuk Kuramı, (Almanca: Reine Rechtslehre-İngilizce: The Pure Theory...

Friedrich Meinecke

Alman tarihçi ve akademisyen Friedrich Meinecke, 30 Ekim 1862’de,...

Hayri Domaniç

Prof. Dr. Hayri Domaniç, 1923 tarihinde Kayserinin Pınarbaşı ilçesinde doğmuştur....

Popüler Konular

10 Ekim – Hukuk Takvimi

10 Ekim - Hukuk Takvimi 415  İmparator II. Theodosios tarafından...

Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme

Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme, Avrupa Konseyi tarafından 1...

Hasan Fehmi Kokay

Hasan Fehmi Kokay,1875 yılında Denizli Babadağı’nda doğdu. İlk ve...

Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun – 1983

Devlet Güvenlik Mahkemeleri, 16 Haziran 1983 tarihinde kabul edilen...

İdam Türleri

Kurşuna Dizme: Klasik bir yöntem olan bu idam şeklini...

Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği

Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği, tıbbi laboratuvarların planlanma, ruhsatlandırma, açılması ile...

9 Ekim – Hukuk Takvimi

9 Ekim - Hukuk Takvimi 1831  Yunan hukukçu ve devlet adamı,...

Askerî Yargıtay

Askerî Yargıtay, 6 Nisan 1914 tarihinde kurulmuş, 16 Nisan...

İlginizi Çekebilir

Ulpianus

Popüler Kategoriler