6 Mart – Hukuk Takvimi

İtalyan hukukçu, tarihçi ve diplomat Francesco Guicciardini (Ölümü: 22 Mayıs 1540) Floransa, Ferrara ve Padova’da medeni hukuk öğrenimi gördü. Floransa’da avukatlığa başladı. Avukatlıktaki büyük başarısı üzerine, 1512’de Signoria Aragon kralı Fernando’nun sarayına elçi olarak gönderildi. 1515’te Modena valiliğine, 1516 yılında Reggio valiliğine getirildi. Cumhuriyetin yıkılmasından sonra papalık temsilcisi olarak Floransa’ya döndü. Cumhuriyetçilerin baskı altına alınmasında önemli rol oynadı. 1531’de Clemens tarafından Bologna valiliğine atandı.  Daha sonra Floransa’ya dönerek Dük Alessandro de Medici’nin hukuk danışmanı oldu.

1555

Ünlü denizci Piri Reis idam edildi.

1694

Büyük Britanya Başbakanlığı da yapan ve döneminde önemli hukuk olayları meydana gelen Henry Pelham, dünyaya geldi. (Doğumu: 25 Eylül 1694 – Ölümü: 6 Mart 1754)

1714

İngiliz mühendis Henry Mill, daktilo makinesinin patentini aldı.

 1836

Amerikan avukat ve asker William Barret Travis yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1 Ağustos 1809)  Ünlü avukat James Dellet’in yanında çırak olarak işe girdi ve burada avukatlık eğitimine orada başladı. Hukuk sınavını geçerek yasal olarak çalışma izni aldı. Borç alarak hukuk bürosu kurdu. Burada kurduğu bürosu ekonomik şartlardan dolayı battı. Daha sonra Anahuac’ta bir hukuk bürosu kurdu ve Meksika yönetimine karşı bir milis gücünün kurulmasına yardım etti. Teksas Devrimi  sırasında  Alamo Savaşı’nda öldü . Travis County ve Travis Park , Alamo Savaşı’nda Teksas Cumhuriyeti’nin komutanı olduğu için onun adını aldı.

 1857

Dred Scott adında bir kölenin, sahibi tarafından bir süreliğine de olsa köleliğin yasaklandığı bir eyalete götürüldüğünü, bu nedenle artık köle olmadığını ve beyazların sahip olduğu anayasal haklara sahip olduğunu ileri sürerek açtığı davanın ABD Yüksek Mahkemesinin önüne taşınması üzerine Yüksek Mahkeme davayı 6 Mart 1857 tarihinde karar bağladı. Kararda siyahilerin vatandaş olamayacağı, dolayısıyla beyazların yararlandığı anayasal haklardan yararlanmalarının mümkün olamayacağı, “bir zencinin (negro) hukuken ve hakkaniyete uygun olarak kendi menfaati gereğince köle yapılabileceği”, siyahilerin herhangi bir hakkın öznesi olamayacağı, beyazların Anayasa’da güvence altına alınan mülkiyet hakkının nesnesi olabilecekleri hüküm altına alındı.

 1868

Mithat Paşa, 6 Mart 1868’de Danıştay Başkanlığı görevine getirildi.

 1868

Yargıtay, 6 Mart 1868 tarihinde “Divan-ı Ahkâm-ı Adliye” adıyla kuruldu. 18 Haziran 1879 tarihli Nizamı Mahkemeler Kuruluş Kanunu ile Mahkeme-i Temyiz, 1945 yılında ise bugünkü adını aldı.

 1899

Bayer, aspirini ticari bir marka olarak tescil ettirdi.

 1917

Belçikalı avukat ve siyasetçi Jules Vandenpeereboom yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Mart 1843) Avukat olarak eğitim gördü. 1878-1900 yılları arasında Belçika Halk Temsilciler Meclisi’nde Kortrijk’i temsil etti. 1884’ten 1899’a kadar Demiryolları, Tebliğler ve Telgraflardan başlayarak çeşitli bakanlık görevleri üstlendi. Bunu 1896’dan bu yana Savaş bakanlığıyla birleştirdi. 1899’da Belçika’nın 17. Başbakanı olarak görev yaptı. 1900’de Devlet Onursal Bakan olarak atandı ve Belçika Senatosunda Batı Flandre’yi temsil etti.

 1924

Hilafetin kaldırılmasına ve Osmanlı hanedanının Türkiye Cumhuriyeti ülkesi Dışına çıkarılmasına dair kanun, 3 Mart 1924 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi ve 6 Mart 1924 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Cumhuriyet Devrimleri arasında yer alan 431 sayılı kanun toplam 13 maddeden oluşmaktadır.

 1924

Türkiye Hayvanları Koruma Derneği her tür hayvanın korunması ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi amacıyla 6 Mart 1924’de İstanbul’da kuruldu.

 1925

Takrîr-i Sükûn Kanunu‘nun ilk uygulaması olarak, 6 Mart 1925 günü; İstanbul‘da yayınlanmakta olan Tevhid-i Efkar, İstiklal, Son Telgraf, Aydınlık, Orak Çekiç ve Sebilürreşat adlı gazete ve dergiler kapatıldı. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ise 3 Haziran 1925 tarihinde kapatılmıştır.

1929

Bulgaristan-Türkiye Tarafsızlık Antlaşması, 6 Mart 1929’da iki ülke arasında akdedilmiştir. “Tarafsızlık, Uzlaşma, Adli Tesviye ve Tahkim Antlaşması” adıyla düzenlenerek Ankara’da imzalanmıştır. Antlaşma, 27 Mart 1929 tarihinde gerekçesi de sunularak meclisin onayına sevk edilmiştir. 25 Mayıs 1929’da TBMM’de kabul edilerek Zabıt Ceridesinde yayınlanmıştır.

1933

14 Eylül 1933’te imzalanan Türkiye – Yunanistan Dostluk Antlaşması, (Resmi adıyla “Samimi Anlaşma Misakı (Yürekten Uyuşma Paktı – Pacte d’Entente Cordiale) 6 Mart 1934 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kabul edildi. Kanun, Resmî Gazete’nin 12 Mart 1934 tarihli sayısında yayınlandı.

1933

Türkiye – Romanya Dostluk Antlaşması, 17 Ekim 1933 tarihinde, Ankara’da imzalanmıştı. Antlaşmanın uygun bulunduğuna dair kanun 6 Mart 1934’te kabul edilerek, 13. Mart 1934’te Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Sözleşmenin resmi adı: Türkiye – Romanya Dostluk, Edemi Tecavüz, Hakem ve Uzlaşma Muahedesi

1934

“Balkan anlaşma misakının tasdikine dair kanun” 6 Mart 1934’te TBMM’de kabul edildi. Balkan Antantı, Balkan Paktı veya resmi olarak “Balkan anlaşma misakı” yahut “Balkan misakı” şeklinde ifade edilen antlaşma 9 Şubat 1934 tarihinde Atina’da Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında imzalanmıştı. “Balkan Misakı ve lahikalarının ihtiva ettiği hükümleri tatbik hakkımla Kanun” ise 25 Ekim 1934’te mecliste kabul edilmiştir.

1948

İstişari Denizcilik Teşkilâtının Kurulması Hakkında Sözleşme(Convention on the International Maritime Organization), 6 Mart 1948 tarihinde Cenevre’de kabul edildi Sözleşme, 17 Mart 1958’de yürürlüğe girdi.

1949

Kadınlığı Koruma ve Sosyal Yardım Cemiyeti kuruldu. Cemiyet, kimsesiz kızlara ve dul kadınlara yardım etme amacını benimsedi.

1952

İstanbul’da yılın ilk aylarında işlenen cinayetlerde ciddi bir artış tespit edilmesi üzerine nedenlerini araştırmak ve önleyici tedbirler alınmasını sağlamak amacıyla blimsel bir heyet toplandı. Vali ve Belediye Başkanı Fahrettin Gökay başkanlığında yapılan toplantıya uzman doktorlar, hukukçular ve kriminoloji uzmanları katıldı.

1957

Afrika’da “Altın Kıyısı”, Gana adını alarak bağımsızlığını ilan etti.

1969

1968’de Türkiye İşçi Partisi (TİP) adına gözlemci olarak İtalyan Proleter Birliği Sosyalist Partisi’nin Napoli’deki kongresine katılan Fen Fakültesi Fizik Kürsüsü Doçenti Burhan Cahit Ünal hakkında savcılık soruşturması açıldı.

1971

Erdal Şener adlı öğrencinin yanı sıra Jandarma er Mevlut Meriç’in miğferini delip başına saplanan kurşunla ve seken bir kurşunla MTA aşçısı Aziz Yalta’nın öldüğü ODTÜ baskınında gözaltına alınan 2 bin civarında öğrencinin 34 savcı tarafından ifadeleri alındı, 26’sı Adliye’ye sevk edildi.

 1972

TBMM Adalet Komisyonu; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idam cezalarını onayladı. Dünya Bankası Danışmanı Turgut Özal, Denizler’in idamına karşı yürütülen af kampanyasına dair Tercüman yazarı Ahmet Kabaklı’ya mektup gönderdi: ”Tarihten ders alacak mıyız, yoksa sözde acıma duygusuyla karıştırılan, Türkiye’yi yıkmak isteyenlere bir şans daha mı vereceğiz?”

 1972

MHP Niğde Senatörü Arif Kudret Bayhan, otomobille İtalya’dan Fransaya geçerken, 146 kilo baz morfinle yakalandı. Yargılanan Kudret Bayhan, 15 yıl hapse mahkûm edildi.

1978

Savcı Doğan Öz, Levent Özyörük’ü öldürmek, yasalara aykırı toplantı düzenlemek ve yasal olmayan yürüyüş yapmak suçlarından ötürü Site Yurdu’nda kalan 70 öğrenci hakkında dava açtı.

 1984

• Askeri Yargıtay, Milliyet gazetesi yazarı Metin Toker ile Yazı İşleri Müdürü Doğan Heper hakkında, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından verilen mahkûmiyet kararını bozdu.

• 60 bin öğrenciyi kapsayan öğrenci affı Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından onaylandı.

 1986

“Basına Sansür Yasası” olarak tanımlanan 1927 tarihli Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Yasasındaki değişiklikler TBMM’de kabul edildi.

 1987

Erzincan Sıkıyönetim Mahkemesi’nde görülen Espiye Dev-Yol davasında; 1 sanık idam, 20 sanık ise 2-8 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

 1989

• Yıldız Üniversitesi olayları ve Ortaköy Kültür Merkezi’nin kapatılmasını protesto gösterisinden dolayı Devlet Güvenlik Mahkemesinde yargılanan 29 kişiden 27’si tahliye edildi. 

• 12 Eylül sonrasında toplam 354 gün tutuklu kalan Halkevleri Genel Başkanı Ahmet Yıldız “haksız tutuklama” gerekçesiyle dava açtı.

 1990

• “Görüş” dergisinin 36.sayısında yayınlanan ”Cehenneme Kadar Yolun Var Pinochet” başlıklı yazısında eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren’e ima yoluyla hakaret etmekle suçlanan eğitimci-yazar Reha İsvan ile Yazı İşleri Müdürü Erdal Şahin’in yargılandıkları davaya devam edildi. 

• “Biz Bu İhtilali Niye Yaptık Netekim” adlı oyuna konan yasağın kaldırılması için bölge idare mahkemesinde idari işlemin iptali davası açıldı. 

 1993

Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) Genel Başkanı Cem Boyner‘in, “Ordu demokrasiyi tehdit ediyor” sözleri üzerine hakkında soruşturma başlatıldı.

 1993

Karadeniz Kültür İşbirliği Sözleşmesi; “Kültür, Eğitim, Bilim ve Enformasyon Alanlarında İşbirliğine İlişkin Karadeniz Sözleşmesi” adıyla 6 Mart 1993 tarihinde İstanbul’da imzalandı. Sözleşmenin onaylanmasına ilişin kanun “Kültür, Eğitim, Bilim ve Enformasyon Alanlarında İşbirliğine İlişkin Karadeniz Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun” adıyla 5 Nisan 1994’te kabul edildi, kanun Resmî Gazetede 9 Nisan 1994’te yayınlandı.

 1995

Avrupa Birliği üyesi 15 ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı. Antlaşmayı  DYP-SHP koalisyon Hükümeti Dışişleri Bakanı Murat Karayalçın imzaladı.

 1996

Manisalı Gençlere işkence yapıldığı haberlerine ilişkin olarak İHD İzmir Şube Başkanı ile çeşitli dernek ve siyasi partilerden yaklaşık 100 kişi Manisa Emniyet Müdürü, TEM Şube Müdürü ve diğer görevliler hakkında İzmir Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu.

 1998

TBMM Karma Komisyonu, uyuşturucu kaçakçısı Yaşar Öz’ün serbest bırakılmasını sağladığı iddialarını içeren dosya nedeniyle DYP Milletvekili Mehmet Ağar’ın dokunulmazlığını ikinci kez kaldırdı.

 2000

“Kumarhaneler Kralı” Ömer Lütfü Topal’ın öldürülmesi olayından yargılanan “Susurluk Çetesi”nin tek tutuklu sanığı Haluk Kırcı da tahliye edildi.

2002

• İrlanda Anayasası‘nda Gebelikte İnsan Yaşamının Korunmasına ilişkin değişiklikler 6 Mart 2002’de halkoyuna sunuldu ve reddedildi.

• Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, Refah Partisi’nin (RP) “kayıp trilyon” davasında Necmettin Erbakan’a, iki yıl dört ay hapis cezası verdi. Erbakan, yüz kızartıcı suçtan hüküm giyen ilk başbakan oldu.

• Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Çetin Emeç ve Turan Dursun ile İran rejim muhalifi Ali Akbar Gorbani’nin öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu birçok saldırıdan sorumlu tutulan İslami Hareket Örgütü’nün İcra Şurası üyesi İrfan Çağırıcı hakkındaki idam cezasını onadı.

2006

Katıldığı bir TV programında “İdamları imzalarken elim titremedi. 12 Eylül darbesi bugün olsa yine yapardım” diye konuşan Kenan Evren hakkında,”78’liler” öncülüğünde partiler ve kitle örgütleri Ankara, İstanbul ve İzmir adliyelerinde suç duyurusunda bulundu.

2009

Ergenekon soruşturması kapsamında 5 Mart günü gözaltına alınan Cumhuriyet gazetesi Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay 6 Mart’ta tutuklandı.

2013

Medeni Hukuk profesörü ve Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi eski dekanı Prof. Dr. Aydın Aybay 6 Mart 2013 tarihinde vefat etti.

2011

Özel Yetkili Savcı Zekeriya Öz tarafından 15 saat süreyle sorgulanan gazeteciler Ahmet Şık ve Nedim Şener mahkemece tutuklandı.

 2014

• Etiyopyalı hukukçu ve politikacı Alemayehu Atomsa yaşamını yitirdi. (Doğumu: 12 Şubat 1969) Etiyopya Kamu Hizmeti Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı. Pekin Üniversitesi’nde Kamu Politikası üzerine Yüksek Lisans yaptı. Kariyerine öğretmen olarak başladı. Oromia Bölgesi Enformasyon Ajansı Direktörü oldu. Ardından Etiyopya Radyo ve Televizyon Ajansı’na genel müdürü oldu. 1996’dan 2002’ye kadar Oromia’nın güvenlik şefi, OPDO’nun siyasi departmanının başkanı ve OPDO’nun genel merkezinin başkanı olarak görev yaptı. 2006’dan 2010’a kadar Etiyopya Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü oldu. 2012’de OPDO Başkanı ve Oromia bölgesinin Başkanı oldu.

• Fransız hukukçu ve siyasetçi Maurice Faure yaşamını yitirdi. (Doğumu: 2 Ocak 1922 – Ölümü: 6 Mart 2014) Toulouse Siyasal Bilgiler Enstitüsü’nde Tarih ve Coğrafya eğitimi aldı. Doktorasını hukuk üzerine tamamladı. 1947’de Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. 1951-1983 yılları arasında milletvekili oldu ve 1983-1988 yıllarında senatörlük görevini yürüttü. 1956-57 yıllarında Dışişleri Bakanı, 1958 yılında kısa bir süre İçişleri Bakanı ve aynı yıl yine kısa bir süre Avrupa Kurumları Bakanı oldu. 1956 yılında, Ortak Pazar ve Euratom için yapılan hükümetlerarası konferansta Fransız heyetinin başkanı idi. 1962-1967 arasında Demokratik Birlik Meclis Grubu başkanlığı yaptı. 10 Mayıs 1988 – 22 Şubat 1989 arasında Devlet Bakanı, 22 Mayıs 1981 – 23 Haziran 1981 arasında, Pierre Mauroy hükûmetinde Adalet Bakanlığı yaptı. Mitterand tarafından, Anayasa Konseyi üyeliğine atandı ve 1 Mart 1989 – 1 Mart 1998 arasında bu görevi yürüttü. Radikal Sol Parti’nin onursal başkanı seçildi.

• Ergenekon davasında müebbet hapis cezasına çarptırılan 26’ncı Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ’un bireysel başvurusu hakkında  Anayasa Mahkemesi  kişi hak ve hürriyetlerinin ihlal edildiğine hükmetti.

• Kırım Parlamentosu Rusya’ya bağlanmayı oybirliğiyle kabul etti. 

2017

2017- ABD Başkanı Donald Trump, nüfusunun çoğunluğu Müslüman 6 ülkenin vatandaşlarına 3 ay yeni vize sınırlaması getiren düzenlemeyi imzaladı.

2025

ABD’de 28 Ocak’ta 22 eyalet ve başkent Washington DC yönetimi tarafından, Trump yönetiminin federal hibe ve kredileri durduran kararına karşı açılan davada karar verildi. Yargıç McConnell, davada ihtiyati tedbir kararı alarak Trump yönetiminin hibe ve kredileri askıya kalma kararını durdurdu. McConnell, federal hibe ve kredileri askıya alma kararının Anayasa’ya aykırı olduğunu ve Beyaz Saray’ın kendisini Kongre’nin üstünde konumlandırdığını belirtti.

2025

Silahlı terör örgütü PKK’nın büyük şehirlerde etkinliğini arttırma amacı ile  ‘kent uzlaşısı’ adı altında örgüt mensuplarının belediyelere sızdırıldığı iddiasına ilişkin olarak İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca CHP’li belediyelerde yürütülen soruşturma tamamlanarak iddianame düzenlendi. İddianamede, aralarında Kartal ve Ataşehir Belediye Başkan Yardımcılarının da bulunduğu 10 şüphelinin terör örgütü üyeliğinden cezalandırılması talep edildi.