1 Şubat – Hukuk Takvimi / Hukuk Tarihinde Önemli Olaylar
| 1411 |
Birinci Thorn Barış antlaşması, müttefik Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı ile Töton Şövalyeleri’nin aralarındaki savaşın bitmesiyle Toruń kentinde imzalandı.
|
1552 |
İngiliz hukukçu ve siyaset adamı Sir Edward Coke doğdu. (Ölümü: 3 Eylül 1634) Cambridge Üniversitesine bağlı Trinity College‘da hukuk öğrenimi gördü. 1589’da Parlamentoya seçildi. 1592’de Londra başsavcı yardımcısı ve yargı kayıtları sorumlusu oldu. Birçok önemli ihanet davası açarak Essex ve Southampton kontları Sir Walter Raleigh ve 1605’te Barut Komplosuna katılan suikastçılar hakkındaki soruşturmaları yürüttü. 1606’da Yüksek Mahkeme başyargıcı olarak atandı. Birçok kez krala karşı çıktı. Stuartların kraliyet ayrıcalıklarına karşı gelip, hukukun üstünlüğünü ileri düzeyde savunarak İngiliz hukukunun gelişimine büyük katkıda bulundu.
|
1553 |
Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa Krallığı arasında, İstanbul Antlaşması imzalandı. |
1861 |
Amerikan İç Savaşı: Teksas, Amerika Birleşik Devletleri’nden ayrıldı. |
1878 |
Hattie Ophelia Wyatt Caraway dünyaya geldi. (1 Şubat 1878 – 21 Aralık 1950) Amerika Birleşik Devletleri Senatörü olarak seçilen ilk kadındır. Arkansas senatörü olarak görev yaptı. Senatoya başkanlık yapan ilk kadın oldu.
|
1885 |
Fransız hukukçu, senatör ve eski başbakan Camille Chautemps doğdu. (Ölümü: 1 Temmuz 1963) Hukuk eğitimi aldıktan sonra 1906 yılında Fransız Masonlarına katıldı. 1919 yılında milletvekili seçildi ve 1934 yılında senatör olana kadar bu görevi sürdürdü. 1919-1925 yılları arasında Tours Belediye Başkanlığı, 1924-1926 yıllarında bakanlık, 1930 yılındaki ise kısa bir süre başbakanlık yaptı. 1933-1934 yılları arasında ikinci defa başbakanlık görevine seçildi. Demiryollarını millileştirdi. 1938 yılında Fransız Demiryolları Ulusal Şirketi’ni kurdu. |
1886 |
Hukukçu William Ewart Gladstone, üçüncü kez İngiltere Başbakanı oldu. 3 Aralık 1868-17 Şubat 1874, 23 Nisan 1880-9 Haziran 1885, 1 Şubat 1886 – 20 Temmuz 1886 ve 15 Ağustos 1892 – 2 Mart 1894 tarihleri arasında başbakanlık yaptı. |
1921 |
Men’i Müskirat Kanunu, Resmî Gazetede (1 Şubat 1921) 28 Şubat 1337 yayınlanarak yürürlüğe girdi. Savaş koşullarının devam ettiği bir dönemde sarhoşluğun önlenmesi amacıyla içki yasağı öngören kanuni düzenlemedir. Kanuna göre cezalandırılması gereken birçok kişi meclisin çıkardığı af kanunları ile affedilmek zorunda kalınmıştır. |
1924 |
Birleşik Krallık, SSCB’yi resmen tanıdı. |
1929 |
Sovyetler Birliği’nde Grigori Zinoviyev ve Leon Kamanev tutuklandı. |
1930 |
İstatistik Umum Müdürlüğünün Vazife ve Selahiyetleri Hakkında Kanun kabul edildi. Kurum, 1962’de Devlet İstatistik Enstitüsü’ne dönüştürülmüştür. |
1933 |
Cumhuriyet ilkelerini benimsetmek ve aynı doğrultuda kültür hareketi oluşturmak amacıyla Halkevlerinin yayın organı olarak Ülkü dergisi yayınlanmaya başladı. |
1933 |
Amerikalı hukukçu ve bürokrat Wendell Anderson doğdu. (Ölümü: 17 Temmuz 2016) Minnesota Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitim gördü. 1959’dan 1962’ye kadar Minnesota Temsilciler Meclisi’nde ve 1963’ten 1970’e kadar Minnesota Eyalet Senatosu’nda görev yaptı. 1970’de Minnesota valisi seçildi. Minnesota devlet okullarına ilişkin yenilikçi bir reform olan 1971 Minnesota Mucizesinin yaratılmasına katkı verdi. Çabalarından ötürü Time dergisinin kapağında yer aldı. 1995’ten 2001’e kadar Carpinteria, California’daki Turbodyne Technologies Inc.’in (TRBD) hukuk komitesi direktörü ve başkanı olarak görev yaptı.
|
1946 |
Trygve Halvdan Lie, BM Teşkilatının kurulmasının ardından Güvenlik Konseyi tarafından 1 Şubat 1946’da oybirliğiyle genel sekreter olarak seçildi.
|
1949 |
Ankara Barosu ve Türkiye Barolar Birliği önceki başkanlarından Avukat Vedat Ahsen Coşar dünyaya geldi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 1975 yılından itibaren Ankara Barosuna kayıtlı olarak serbest avukatlık yapmaktadır. |
1950 |
Hukukçu ve siyasetçi Ali Haydar Konca doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 1980 Askerî Darbesine kadar birçok şehirde kaymakamlık yaptı. Hassa, Çüngüş ve Sürmene kaymakamlığı görevlerini yürüttükten sonra Kocaeli Valiliği Hukuk İşleri Müdürlüğüne tayin edildi. Bu görevinden istifa ederek Kocaeli’de serbest avukat olarak çalışmaya başladı. 1989 Türkiye yerel seçimlerinde Sosyal Demokrat Halkçı Partiden belediye meclis üyesi seçildi. Halkların Demokratik Partisi XXV. dönem Kocaeli Milletvekili olarak TBMM’de görev yaptı. Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri öncesi kurulan seçim hükûmetinde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Avrupa Birliği Bakanı olarak atandı. |
1978 |
13 yaşında bir kızla cinsel ilişkiye girme suçuyla hakkında dava açılan film yönetmeni Roman Polanski, kefaletini yakarak ABD’den Fransa’ya kaçtı. |
1978 |
İstanbul Sağmalcılar Cezaevi’nde isyan çıktı. |
1978 |
Senaryosunu Vedat Türkali’nin yazdığı, Süreyya Duru’nun “Güneşli Bataklık” adlı filmi Sansür Kurulu’nca reddedildi. |
1979 |
Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi, suikast sonucu öldürüldü. Hukuk kökenli gazeteci Abdi İpekçi 9 Ağustos 1929’da dünyaya geldi. Galatasaray Lisesi’ni ve İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Milliyet Gazetesi’nin yazı işleri müdürü ve genel yayın müdürü oldu. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği görevlerinde bulundu. 1 Şubat 1979 tarihinde Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzendir. Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanmakta iken 1979 yılında Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırıldı.
|
1979 |
Ayetullah Humeyni 13 yıllık sürgünün ardından Fransa’dan İran’a döndü. |
1981 |
Ayşe Saffet Alpar yaşamını yitirdi. (17 Nisan 1903-1 Şubat 1981) Karadeniz Teknik Üniversitesi rektörlüğü görevinde bulunarak, Türkiye’nin ilk kadın rektörü oldu. Balkan Savaşı’nda İşkodra kalesini savunurken 30-31 Ocak 1913’te şehit olan Müşir Hasan Rıza Paşa’nın kızıdır. |
1982 |
12 Eylül rejimi tarafından feshedilen CHP’nin eski genel başkanı Bülent Ecevit Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nden tahliye edildi. |
1985 |
1978’de öldürülen Doç. Dr. Bedrettin Cömert’in katil zanlısı Rıfat Yıldırım Almanya’da 1,5 kg eroinle yakalandı. Frankfurt savcısı, 6 kişinin tutuklandığını açıkladı. |
|
|
|
1988 |
Sosyalist Parti 1 Şubat 1988’de kuruldu. Anayasa Mahkemesi’nin 10 Temmuz 1992 tarihli kararıyla kapatıldı. AİHM, Sosyalist Parti (SP) ve diğerleri davasında ihlal kararı verdi. |
1988 |
“Şiddet Suçu Mağdurlarının Zararlarının Tazmin Edilmesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi” 1 Şubat 1988 tarihinde yürürlüğe girdi. Birleşmiş Milletler tarafından 29 Kasım 1985 tarihinde kabul edilen Suçtan ve Yetki İstismarından Mağdur Olanlara Adalet Sağlanmasına Dair Temel Prensipler Bildirisi ile belirlenen ilkeler sözleşme ile hukuki vecibeye dönüştürüldü. |
|
|
|
1989 |
İşkence ve İnsanlık Dışı/Onur Kırıcı Muamele ya da Cezalandırmanın Önlenmesi İçin Avrupa Sözleşmesi 1 Şubat 1989’da yürürlüğe girdi. |
1989 |
İzmir Kartaş Lisesinde, komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle okul yöneticilerinin ihbarı üzerine tutuklanarak yargılanan lise 1.sınıf öğrencisi M.Ç.’nin annesi çok sayıda sakinleştirici hap alarak intihar girişiminde bulundu. |
1993 |
İçişleri Bakanlığı, Valiliklere yurt içinden yayın yapan özel radyo televizyon kuruluşlarının kapatılmasını öngören bir genelge gönderdi. Özel radyolar yurt çapında aralıklarla “ortak bildiri” yayınladı. |
1995 |
Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme, Avrupa Konseyi tarafından 1 Şubat 1995 tarihinde kabul edildi. Sözleşme, Viyana’da toplanan Avrupa Konseyi Devlet ve Hükümet Başkanları tarafından yayınlanan Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin bir Beyanname’nin tamamlayıcısı ve devamı niteliğindedir. |
1997 |
Susurluk kazasıyla ortaya çıkan karanlık ilişkileri protesto etmek ve ‘temiz toplum, temiz siyaset’ özlemini duyurmak amacıyla “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eylemi akşam 21:00’de Beyoğlu Leman Kültür’de Can Yücel’in şalter indirmesiyle başladı.
|
1997 |
Leman mizah dergisinin 22 Eylül 1996 tarihli 254. sayısında yayınlanan bir şiirdeki “Halt etmiş yanımda Meryem Ana” ve “Bilmezdim bile İsa’yı kimden peydahladığımı” dizelerinden dolayı “dince kutsal değerlere hakaret ettiği” gerekçesiyle Can Yücel ve Yazı İşleri Müdürü Kutlu Esendemir’e, en az 1’er yıl olmak üzere 2 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı. |
1997 |
Avustralya New South Wales Bölgesi Polis Etik ve Davranış Kuralları 01 Şubat 1997 tarihinden itibaren bütün Polis Servisi memurları bakımından yürürlüğe girdi. Polisler, bu kuralları aldıklarına ve okuduklarına dair bir alındı yazısı (tebellüğ belgesi) imzalamaya başladı. |
1998 |
Ulusal Azınlıkların Dil Haklarına İlişkin Oslo Tavsiyeleri, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (The Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE) tarafından 1 Şubat 1998 tarihinde kabul edildi. Oslo Tavsiyeleri, ulusal azınlıklara ilişkin genel uygulanabilir dil haklarının içeriğini sade bir dille açıklığa kavuşturma girişimidir. |
1999 |
Türk Tabipler Birliği Meslek Etiği Kuralları, Türk Tabipleri Birliği tarafından kabul edilerek yayınlandı. Kurallar, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin yenilenmesi ile oluşturuldu. |
2000 |
Amerika Birleşik Devletleri’nde Illinois Eyalet Valisi George Ryan, 20 yıl içinde 13 idam mahkumunun suçsuz olduğunun anlaşılması üzerine idam cezalarının infazlarını durdurdu. |
2000 |
Uluslararası Ticarî İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü tarafından 21 Kasım 1997 tarihinde kabul edildi, 17 Aralık 1997 tarihinde Paris’te imzalandı, 1 Şubat 2000 tarihinde TBMM’de kabul edilen 4518 sayılı yasa ile Türkiye tarafından onaylandı. |
2001 |
Yugoslavya’da ekimdeki halk ayaklanmasıyla devlet başkanlığından devrilen “Balkan Kasabı” lakaplı Slobodan Miloseviç 24 saat gözetim altına alındı, eski rejime soruşturma açıldı. |
2003 |
Hukukçu ve siyasetçi Ahmet Muzaffer Akdoğanlı yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1922) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Temyiz Mahkemesi 5.Hukuk Dairesi Memurluğu görevinde bulundu. İl Hazine ve PTT Genel Müdürlüğü avukatlığı ve serbest avukatlık yaptı. Dikkat Gazetesi’nde yazılar yazdı. Kastamonu Belediye Meclisi Üyeliği, Türkiye Odalar Birliği Genel Sekreterliği ve Kastamonu Milletvekilliği görevlerini üstlendi. |
2005 |
Kanada aynı cinsiyetten olanların evlenmesini yasallaştıran 4. ülke oldu. |
2005 |
BM İnsan Hakları Komisyonu, Sudan’da hükümet destekli Arap milislerin Darfur’daki siyah Müslümanlara yönelik mezalimi soykırım olarak değil insan hakları ihlali olarak niteledi. Sudan’da iki yılda 70 bin siyah Müslüman öldürüldü. |
2007 |
Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesi ile ilgili soruşturma kapsamında, Tuncay Uzundal’ın tutuklanmasıyla soruşturma kapsamında tutuklananların sayısı sekize yükseldi. Hrant Dink cinayeti zanlısı Ogün Samast’ın Samsun’da Türk bayraklı poster önünde poz verdiği fotoğrafları ile jandarma ve polislerle birlikte çekilmiş video görüntüleri de ortaya çıktı. |
2010 |
Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Stratejisi, Recep Tayyip Erdoğan başkanlığındaki Bakanlar Kurulu’nca 1 Şubat 2010 tarihinde kabul edildi. |
2011 |
Kars Belediye Meclisi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ucube olarak nitelediği ‘İnsanlık Anıtı’nın yıkımına oy çokluğuyla karar verdi |
2012 |
30 yıldır devam eden Dev-Yol Davası düştü. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Ankara 1 No’lu Sıkıyönetim Mahkemesinde, 574 sanıkla 18 Ekim 1982’de başlayan Dev-Yol ana davasının tüm sanıklar yönünden zamanaşımı nedeniyle düşürülmesine karar verdi. |
2012 |
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği yenilendi. Yönetmelik, 1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanuna dayanılarak hazırlandı 1/6/2000 tarihli ve 24066 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. |
2013 |
Amerikalı hukukçu ve siyasetçi Ed Koch yaşamını yitirdi. (Doğumu: 12 Aralık 1924) City College of New York’da hukuk eğitimi gördü. Demokratik Parti üyesi oldu. 1963 ile 1965 arasında Greenwich Village ilçesinin demokratik önderi oldu. 1966’da New York City Council’a seçildi. 1969’dan 1977’ye kadar Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi’nde görev yaptı. 1978’den 1989’a kadar New York belediye başkanlığı görevini üstlendi. |
2017 |
Demokratik Kongolu siyasetçi ve hukukçu Étienne Tshisekedi yaşamını yitirdi. (Doğumu: 14 Aralık 1932) Lovanium Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden doktora diploması aldı ve hukuk alanında doktora diploması alan ilk Kongolu oldu. Mouvement National Congolais’de (MNC) Patrice Lumumba’nın danışmanlığını yaptı. 1961’de Başkan Joseph Kasa-Vubu tarafından Ulusal Hukuk ve İdare Okulu’nun Genel Müdürü olarak atandı. 1965’ten 1997’ye kadar cumhurbaşkanı Mobutu Sese Seko tarafından kurulan çeşitli hükümetlerin üst düzey bir üyesi olarak çalıştı. 1967’de Kongo Anayasasının değiştirilmesine katkı sundu. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki (DRC) ana muhalif siyasi parti olan Demokrasi ve Sosyal İlerleme Birliği’nin (UDPS) liderliğini yürüttü. Zaire ülkesinin başbakanı olarak iki dönem görev yaptı.1 Şubat 2017’de yaşamını yitirdi.
|
2018 |
Gazeteci ve yazar Şahin Alpay, tahliye taleplerinin reddedilmesi üzerine, Anayasa Mahkemesinin ihlal kararlarının uygulanmadığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine yeniden bireysel başvuru yaptı. Anayasa Mahkemesi, ikinci bireysel başvuruda da ihlal kararına rağmen tutukluluğun sonlandırılmamış olması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine hükmetti. |
2019 |
Modern İran’ın uyguladığı ölüm cezasına ve adaletsizliğe meydan okuyan uzun metraj bir hukuk filmi olan Hapishane Müdürü vizyona girdi. |
2024 |
Gezi eylemleri sırasında göstericilere pala ile saldırdığı için Palalı Sabri lakabıyla anılan Sabri Çelebi, Beyoğlu’nda, 1 Şubat 2024’de bir gece kulübü önünde çıkan kavgada 9 kurşunla vurularak öldürüldü. |
2025 |
Bolu Kartalkaya’daki otel yangınında yakınlarını kaybeden bazı aileleri telefonla arayarak hakaret ettiği belirlenen 1 kişi ‘Kişinin hatırasına hakaret’ suçundan tutuklandı. Benzer suçlama ile 28 Ocak’ta da 2 şüpheli tutuklanmıştı. |
2025 |
Yenidoğan Çetesi davasının iki numaralı sanığı doktor İlker Gönen, tutuklu bulunduğu cezaevinde bileğini keserek intihar etti. |
2025 |
CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan’ın, Sözcü TV’de yayımlanan “Başkent Kulisleri” adlı programdaki cezaevleriyle ilgili sözlerine ilişkin “yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçundan resen soruşturma başlatıldı. |
