10 Şubat – Hukuk Takvimi / Hukuk Tarihinde Önemli Olaylar
1074 |
Türkçe dilinde yazılan ilk sözlük eseri Divânu Lügati’t-Türk’ün, Kaşgârlı Mahmut tarafından yazımı sona erdi. |
1763 |
Montesquieu (Charles-Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu) yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Ocak 1689) |
1763 |
Büyük Britanya Krallığı, Fransa ve İspanya arasında Paris Antlaşması imzalandı. Yedi Yıl Savaşları sona erdi. |
1807 |
Hukukçu ve Macaristan’ın ilk başbakanı Lajos Batthyány doğdu. (Ölümü: 6 Ekim 1849) Zagreb Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. 1830’da Macaristan’daki Üst Meclis’e üye oldu. 1845’te Merkez Seçim Ofisi başkanlığına seçildi. 1847 diyetinde Pest County’nin temsilcilik görevinde bulundu. 1848’de Cumhurbaşkanı seçildi. 1849’da 13 Arad Şehidi’yle aynı gün Peşte’te kurşuna dizilerek öldürüldü. |
1828 |
Türkmençay Antlaşması, Rus İmparatorluğu ile Kaçar Hanedanlığı arasında 10 Şubat 1828 tarihinde imzalandı. Revan Hanlığı, Nahçıvan Hanlığı ve Talış Hanlığı Rusya’ya verildi, Aras Nehri iki devlet arasındaki sınırı oluşturdu. Kuzey ve Güney Azerbaycan tarihsel olarak birbirinden ayrııldı. |
1837 |
Rus şair ve yazar Aleksandr Puşkin doğdu. (Ölümü: 6 Haziran 1799) Rusya’nın ulusal şair’i ve modern Rus edebiyatının kurucusu olarak kabul edilir. |
1859 |
Hukukçu ve Fransa Cumhurbaşkanı Alexandre Millerand doğdu. (Ölümü: 7 Nisan 1943) Paris Hukuk Fakültesi’nde eğitim gördü. 1899’da René Waldeck-Rousseau’nun cumhuriyetçi savunma kabinesinde ticaret bakanı olarak görev yaptı. 1909’da Aristide Briand’ın ilk kabinesinde bayındırlık bakanı olarak görev aldı ve devlet demiryollarının yeniden düzenlenmesini sağladı. 1912’de savaş bakanlığına getirildi, yüksek komutanlığı yeniden düzenleyerek askeri havacılığa ilk kez belirli bir statü kazandırdı. 1918’de Manevi ve Siyasal Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. 1920’de başbakan ve dışişleri bakanı oldu. Aynı yıl Cumhurbaşkanlığına seçildi. |
1871 |
Avukat ve politikacı Étienne Constantin, Baron de Gerlache yaşamını yitirdi. (Doğumu: 26 Aralık 1785) Paris Hukuk Fakültesi’de eğitim gördü ve bir süre orada çalıştı. Bir ultramontan politikasını reddetmesine rağmen, aşırı Katoliklerin 1830 devriminin yolunu açan Liberal parti ile ittifakını destekledi. Geçici hükûmette çeşitli görevlerde bulunduktan sonra kongre başkanı oldu ve Saxpey-Coburg Leopold’u Belçikalıların kralı olmaya davet eden hareketi öne sürdü. 1831’de yeni kurulan Belçika devletinin ilk Başbakanı oldu. 1832’de temsilcilik odasının başkanlığını yaptı ve otuz beş yıl boyunca temyiz mahkemesine başkanlık etti. Belçika’da Yargıtay’ın ilk 1. başkanı oldu. |
1898 |
Bertholt Brecht doğdu. |
1902 |
Mustafa Kemal, Harp Okulu’nu teğmen rütbesiyle bitirerek, Harp Akademisi’ne girdi. |
1918 |
Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer dünyaya geldi. |
1918 |
Sovyet hükümeti (Sovnarkom) bir kararname ile, Rus burjuvazisi ve toprak sahiplerinin dış borçlarını kayıtsız-şartsız iptal etti; iç tahvil sahiplerinin 10 bin rubleye kadar alacaklarının ise Sovyet hükümet tahvilleriyle değiştirilmesi kararlaştırıldı. |
1922 |
Macar hukukçu, profesör ve Cumhurbaşkanı Árpád Göncz doğdu. (Ölümü: 6 Ekim 2015) Budapeşte Pázmány Péter Sanat ve Bilim Üniversitesi’nde hukuk eğitimi gördü. 1945 parlamento seçimlerinde büyük bir zafer kazanan anti-komünist Bağımsız Küçük Sahipler Partisi’ne (FKGP) katıldı. 1946 sonlarında Romanya’ya yaptığı bir ziyaretle bağlantılı olarak 1947’de yasadışı bir şekilde tutuklandı ve Macaristan’da yargılanmadan Sovyetler Birliği’ne götürüldü. Üç hafta boyunca gözaltına alındı ve sorgulandı. 1957’de, İçişleri Bakanı Béla Biszku’nun emriyle István Bibó ile birlikte tekrar tutuklandı. 1956 Macar Devrimi’nden sonra altı yıl hapis yattı. Serbest bırakıldıktan sonra İngilizce edebi eserlerin çevirmeni olarak çalıştı. Hür Demokratlar İttifakı’nın kurucu üyeliği ve Macaristan Ulusal Meclisi Başkanlığı görevinde bulundu. 1990 – 2000 tarihleri arasında Macaristan Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Komünizm Kurbanlarını Anma Vakfı’nın uluslararası danışma konseyinin bir üyeliğinde bulundu. |
1929 |
Hukukçu ve Kübra Devlet Başkanı Fidel Castro dünyaya geldi. |
Almanya’dan Gelen Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme, 10 Şubat 1938 tarihinde Cenevre’de imzalandı. Sözleşme, 26 Ekim 1938’de yürürlüğe girdi. Sonraki yıllarda katılan diğer ülkelerle birlikte 47 ülke tarafından kabul edildi. 10 Şubat 1938’de mülteci haklarına ilişkin bir takım Sözleşme daha imzalandı. |
|
1947 |
İtalya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Finlandiya, Paris Barış Antlaşması’nı imzaladı. |
1950 |
Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretim üyeleri Pertev Naili Boratav, Behice Boran ve Niyazi Berkes’in derslerinde ve okul dışında solculuk ve komünistlik propagandası yapma iddiasıyla yargılandığı dava sona erdi. Behice Boran ve Niyâzi Berkes, üçer ay hapis ve memuriyetten men cezasına çarptırıldı. Pertev Naili Boratav beraat etti. Karar temyiz edildi, 30 Haziran 1950’de mahkeme kararı Yargıtay tarafından bozuldu. |
1956 |
Türkiye’de ilk defa bir işçi sendikası “Emekli aylığı” tesis etti. Gemi Adamları sendikası, üyelerinden emekli olanlara ayda 50 lira maaş verileceğini açıkladı. |
1958 |
İstanbul Valisi Mehmet Mümtaz Tarhan, gece kulüplerinde striptiz yapılmasını yasakladı. |
1958 |
Osmanlı-Türk düşünür, gazeteci, yazar, kadın hakları savunucusu Nezihe Muhiddin Tepedelengil yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1889) 20. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde kadını toplum yaşamına dahil etme, cumhuriyet rejiminin ilanından sonraysa kadınların siyasal haklarının tanınmasını sağlama için mücadele etmiş bir kadın hareketi öncüsüdür. Henüz Cumhuriyet Halk Fırkası bile kurulmadan Kadınlar Halk Fırkası (KHF) adlı siyasi partinin kuruluş çalışmalarını tamamlayarak Türkiye’deki ilk siyasal partinin kurucusu oldu ve Türk Kadın Yolu adlı derginin kurulmasına öncülük etti. |
1962 |
Doğu-Batı arasında casus değiş tokuşu yapıldı; Sovyetler Birliği’nde hapis cezası alan Amerikalı pilot Gary Powers ülkesine verildi. |
1963 |
Toplantı ve Gösteri Hürriyeti hakkındaki 171 Sayılı Kanun kabul edildi. |
1971 |
Mehmet Ali Aybar ihraç talebiyle Türkiye İşçi Partisi (TİP) Haysiyet Divanı’na sevk edildi. |
1973 |
Cenazelerin nakli konusundaki 10 Şubat 1973 tarihli Berlin Düzenlemesi yapıldı. Aynı yıl içinde Cenazelerin Nakli Sözleşmesi yapıldı. |
1975 |
Amerikalı LGBT hakları eylemcisi ve gazeteci Lige Clarke yaşamını yitirdi. (Doğumu: 22 Şubat 1942) Partneri Jack Nichols ile birlikte 1968’de “The Homosexual Citizen” (Eşcinsel Vatandaş) köşesini oluşturdu ve yazılar yazdı. Screw dergisinde yayımlanan bu köşe LGBT dostu olmayan bir yayında düzenli olarak yayımlanan LGBT’lere yönelik ilk köşe oldu. 10 Şubat 1975’te Meksika Veracruz kentinde kurşunlanarak öldürüldü. |
1976 |
18 Ocak’ta evindeyken polis baskınında oğlu öldürülen baba Hasan Özkan, çatışma yaşanmadığını Noter’e tespit ettirdi. |
1981 |
Kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, savcılıkta ifade verdi. Adam öldürmeye azmettirdiği iddia edilen Alparslan Türkeş, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi teşkilatının her türlü şiddet hareketine ve adam öldürmeye karşı olduğunu söyledi. |
1981 |
Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyon Başkanlığı, ”Türk vatanı aleyhindeki ısrarlı faaliyetlerini yurtdışında sürdüren” sanatçılar Cem Karaca, Selda Bağcan, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan ve Sema Poyraz’ın 13 Mart’a kadar dönüp teslim olmazlarsa vatandaşlıktan çıkarılacaklarına dair bildiri yayınladı. |
1987 |
Yazar Aziz Nesin, Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine açtığı tazminat davası mahkemece reddedildi. Red gerekçesi olarak, Cumhurbaşkanlarının vatana ihanet dışındaki suçlardan yargılanamayacağı gösterildi. |
1990 |
Yeniçeltek’teki grizu patlamasında ihmalleri görülen 3 yönetici tutuklandı. Yöneticiler linçten zor kurtuldu. |
1992 |
Boksör Mike Tyson, Amerika zenci güzeli Desiree Washington’a tecavüz suçundan mahkûm oldu. |
1994 |
Yeşiller Partisi 10 Şubat 1994 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatıldı. |
1995 |
Meksika’da hükümet isyancı Zapatista Kurtuluş Ordusu (EZLN) liderleri için tutuklama emri çıkardı. Devlet Başkanı Zedillo, EZLN’nin lideri Komutan Marcos’un gerçek kimliğini açıklamıştı. |
1996 |
Kırgız Cumhuriyeti Anayasasında değişiklikler yapıldı. |
1998 |
İstanbul DGM Savcılığı, DYP Elazığ milletvekili Mehmet Ağar ile DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Bucak hakkında 12’şer yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açtı. |
2000 |
İsrail, Filistinli tutuklulara işkence yaptığını resmen kabul etti. Beş yıl önce hazırlanan gizli servis (Şin Bet) raporlarını inceleyen parlamento komisyonu tarafından açıklandı. |
2004 |
Fransa parlamentosu, iktidar ve muhalefet işbirliğiyle devlet okullarında türban, kippa, haç gibi dini sembollerin tümünü yasaklayan yasayı 36’ya karşı 494 oyla kabul etti. Komünist Parti yasaya ret oyu verdi. |
2005 |
Suudi Arabistan’da 40 yıl sonra yerel seçimler yapıldı. Kadınlar seçime sokulmadı. |
2005 |
Çağdaş Amerikan tiyatrosunun en önemli yazarlarından Arthur Miller, 89 yaşında öldü. 1953’de yazdığı Cadı Kazanı oyunu ile iz bıraktı. |
2006 |
Milliyet gazetesi yazarı Abdi İpekçi’yi öldürmek ve iki ayrı gasp olayı nedeniyle daha önce 36 yıl hapis cezasına çarptırılan Mehmet Ali Ağca, aynı davadan dolayı yeni Türk Ceza Kanunu’na göre yeniden yargılandı. Kadıköy 1. Ağır Ceza Mahkemesi, lehte hükümleri göz önüne alarak, Ağca’yı 21 yıl 8 ay hapse mahkûm etti. |
2006 |
Hukukçu Fatmir Sejdiu, Kosova Cumhurbaşkanı odu. Sejdiu 1974 yılında Priştine Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Paris’te hukuk felsefesi ve sosyolojisi eğitimi aldı. Hukuk, tarih ve hukuk-anayasa çalışmaları ve diğer alanlarda çok sayıda eser yayınladı. 10 Şubat 2006 – 27 Eylül 2010 tarihlerinde Cumhurbaşkanlığı yaptı. Priştine Üniversitesi Siyaset Bilimi Fakültesi’nde profesör olarak çalışmaktadır. Arnavutça, İngilizce, Fransızca, Sırpça ve Makedonca bilmektedir. |
2009 |
TBMM, ticaret gemilerini kaçıran Somalili korsanlarla mücadele gerekçesiyle yurtdışına birlik gönderilmesini öngören tezkereyi kabul etti. |
2012 |
Çin, internet üzerinden arkadaşına gönderdiği bir şiir nedeniyle 11 aydır tutuklu olan Çinli şair Zhu Yufu’yu, yedi yıl hapis ve üç yıl siyasi hak mahrumiyeti cezasına çarptırdı. |
2012 |
İstanbul Sözleşmesini 11 Mayıs 2011 tarihinde çekince koymaksızın imzalayan ilk ülke olan Türkiye, Bakanlar Kurulunun 10 Şubat 2012 tarih ve 2012/2816 sayılı Kararı ile sözleşmeyi onayladı. |
2013 |
Avukatlara yönelik baskılar, Adana Barosu’nun öncülüğünde 30 baronun katıldığı mitingle protesto edildi. |
2014 |
Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basesku, ülkede yaşayan Roman azınlığa yönelik 4 yıl önce kullandığı alçaltıcı ifadeler nedeniyle para cezasına çarptırıldı. |
2015 |
İsmail Rüştü Cirit, 10 Şubat 2015 tarihinde de Yargıtay Birinci Başkanlığına getirildi, 11 Şubat 2019 tarihinde yeniden başkan seçildi. Cirit, ilk olarak 10 Mart 2011 tarihinde Yargıtay 13. Ceza Dairesi Başkanı oldu. |
2015 |
Basına ve Kamuoyuna Anayasa’ya ve Demokratik Süreçlere Saygı Bildirisi, Anayasa Hukuku alanında uzman 30 akademisyen tarafından açıklandı. |
2015 |
Prof. Dr. Zühtü Arslan Anayasa Mahkemesi başkanlığına seçildi. |
2017 |
ABD Federal Temyiz Mahkemesi, Trump yönetiminin 7 Müslüman ülkenin vatandaşlarına giriş yasağını geçersiz kılan mahkeme kararını oy birliği ile onayladı. |