21 Nisan – Hukuk Takvimi

MÖ 753

Romulus ve Remus, Roma’yı kurdu.

1488

Alman hümanist düşünür ve şair Ulrich von Hutten doğdu. (Ölümü: 9 Ağustos 1523) İmparatorluk Şövalyeleri’nin lideri oldu. Martin Luther Reformlarını destekledi. Skolastik düşüncelere karşı çıktı ve felsefe tarihinde önemli bir isim haline geldi.

1789

Hukukçu John Adams ABD başkanı oldu. 21 Nisan 1789 – 4 Mart 1797 tarihleri arasında görev yaptı.

1800

Hukukçu Alfred Moore  ABD Yüksek Mahkemesi yargıçlığına getirildi. 21 Nisan 1800 – 26 Ocak 1804 tarihleri arasında görev yaptı.

1821

Sadrazam Benderli Ali Paşa görevinden ayrıldı ve 30 Nisan’da idam edildi. Benderli Ali Paşa, Padişah emri ile idam edildiği bilinen son sadrazamdı.

1837

Danimarkalı yazar, öğretmen ve pasifist siyasetçi Fredrik Bajer doğdu. (Ölümü: 22 Ocak 1922) 1872 yılında Danimarka Parlamentosuna girdi ve orada 23 yıl kaldı. Uluslararası çatışmaları çözmek amacıyla tahkim kuralları alanında çalıştı. Birçok barış örgütünü destekledi. Hem Danimarka içinde hem Avrupa çapında tahkim anlaşmalarını sağlamak için bir yasanın hazırlanmasında rol üstlendi. 1908 yılında Nobel Barış Ödülü’nü aldı.

1864

Alman düşünür, sosyolog ve ekonomi politik uzmanı Max Weber doğdu. (Ölümü: 14 Haziran 1920) Sosyoloji bilimini metodolojik olarak zenginleştirdi. Siyaset sosyolojisi ve eğitim sosyolojisi alanında yaptığı araştırmalarıyla da tanındı. Marx’ın sınıf temelli çözümlemelerinin yerine statü kavramını literatüre kazandırdı. Modern antipozitivistik sosyoloji incelemesinin öncüsü olarak nitelenmektedir.

1918

Hukukçu Carl Theodor Zahle, Danimarka başbakanlığı görevine seçildi. (Doğumu: 19 Ocak 1866) Kopenhag Üniversitesi‘nde hukuk okudu. 1901’de parlamento maliye komitesinin üyesi oldu. 1905’te Sosyal Liberal Parti’yi kurdu ve yeni partinin ilk başkanı oldu. 1911’de Stege belediye başkanı oldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında başbakanlık yaptı. 1929’dan 1935’e kadar adalet bakanı olarak görev yaptı. 21 Nisan 1918–30 Mart 1920 arasında Danimarka Başbakanlığı yaptı. 3 Şubat 1946, Kopenhag’da yaşamını yitirdi.

 1920

Mustafa Kemal Paşa, Meclis’in 23 Nisan 1920 günü açılacağını bildiren bir genelge yayımladı.

1923

İsmet Paşa başkanlığındaki heyet Lozan’a vardı.

1924

T.B.M.M.’nde “İstanbul Darülfünunu’nun Şahsiyet-i Hükmiyesi Hakkında Kanun” kabul edildi.

1924

Ziraat Bankası’nın üreticilere kredi açmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1930

Columbus-Ohio’daki bir hapishanede çıkan yangında 320 kişi öldü.

1931

Reisicümhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin Millete Beyannamesi, 21 Nisan 1931 Salı günü Resmî Gazete’de yayınlandı. Beyanname, Türk Milleti’ne yönelik genel bir hitap şeklinde olup, yeni kurulan Cumhuriyetin nitelikleri ile amaçlarını ve hedeflerini doğrudan halka anlatma amacı taşımakta; Cumhuriyet Devrimlerinin milliyetçi, halkçı, devletçi, lâik ve inkılâpçı vasıflara atıf yapmaktadır. “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesi özellikle vurgulanmaktadır.

1934

İstanbul Belediyesi’ne bağlı müfettişler, belediye tarafından kurulan Esnaf Bankası’nın yöneticileri tarafından hortumlandığına dair bir rapor düzenledi. Türkiye’de banka hortumlama olayı ortaya çıktı.

1939

Yeni kurulan Hatay Cumhuriyeti, Türk Gümrük Tarifesine dahil oldu.

1944

Fransa’da kadınlar oy kullanma hakkını elde etti.

1952

Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan anlaşmayla vize formaliteleri kaldırıldı.

1964

Rum Patriği Vekili Emilyanos ile Metropolit Canavaris, Türkiye aleyhine faaliyet gösterdikleri gerekçesiyle sınır dışı edildi.

1963

27 Mayıs 1960’ta gerçekleşen askerî darbe sonrasında Halkevleri 21 Nisan 1963 tarihinde bir dernek statüsünde, bağımsız bir demokratik kitle örgütü olarak tekrar kuruldu. Ancak, 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askerî darbe ile Halkevleri yeniden kapatılmış, bir kez daha tüm varlıklarına el konulmuştur.

1967

Yunanistan’da darbe yapıldı. Yorgo Papadopulos liderliğindeki “Albaylar Cuntası” yönetime el koydu, yedi yıl sürecek olan askeri rejim başladı. Yunan hukukçu, yazar ve eski Yunanistan Başbakan Panagiotis Kanellopoulos(Παναγιώτης Κανελλόπουλος) 21 Nisan 1967’de meydana gelen askeri darbe sonucunda görevinden uzaklaştırıldı. Darbe döneminin sonuna kadar yedi yıl boyunca ev hapsinde tutuldu. Darbe sonrası geçiş dönemi başbakanlık tekliflerini reddetti.

1968

Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Rusya, zor durumda kalan astronotları kurtarmak için bir antlaşma imzaladı.

1970

Hutt River Vilayeti Prensliği, Avustralya’dan bağımsızlığını ilan etti.

1970

Hukukçu Bruno Kreisky Avusturya şansölyesi olarak görev başladı.

1976

Adana/Ceyhan’ın Sarıbahçe köyünde 225 dönümlük Hazine toprağını eken topraksız köylülerden 11’i şikâyet üzerine tutuklandı. Hazine’yle davalık olan Andırın ailesinin topraklarının bir kısmını eken köylüler jandarma müdahalesiyle uzaklaştırılmış, ekinleri sökülmüştü.

1976

Cem Karaca hakkında İzmit Lisesi Koruma Derneği’nin düzenlediği müzik şöleninde İhtarname adlı şarkısını okurken sol yumruğunu havaya kaldırarak kışkırtıcı sözler söylediği iddiasıyla soruşturma açıldı.

1978

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası (Temel Kanun) 21 Nisan 1978 tarihinde kabul edildi. Bu anayasa, 12 Kasım 1995 yılında referandum yoluyla kabul edilen ve 27 Kasım’da yürürlüğe giren yeni Azerbaycan Anayasası ile yürürlükten kaldırıldı.

1980

Sağmalcılar Cezaevi’ndeki 23 tutuklu, cezaevi aracından kaçtı.

1981

Prof. Dr. Turhan T. YÜCE,  21 Nisan 1981 tarihinde de Ege Üniversitesi Hukuk Fakültesi dekan yardımcılığı görevine getirildi.

1984

İşkence yaparak bir öğrencinin ölümüne neden olan iki polis, İstanbul Sıkıyönetim Mahkem si tarafından 6’şar yıl 8’er ay hapis cezasına çarptırıldı.

1987

Müstehcen bulunan “Bitmeyen Aşk” romanının yazarı Pınar Kür ve yayımcı Erdal Öz’ün yargılanmalarına başlandı.

1988

İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi, İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsanî veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi Türkiye tarafından 21 Nisan 1988 tarihli ve 3441 sayılı kanunla kabul edilerek onaylandı ve 29 Nisan 1988 tarihli resmî gazetede yayınlandı. Sözleşme, BM Genel Kurulu’nda 10 Aralık 1984 tarihli oturumda, 39/46 sayılı kararla kabul edilmiş ve 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe girmişti. Türkiye, sözleşmeye 25 Ocak 1988’de imza atmıştı.

1988

Rehine Alınmasına Karşı Uluslararası Sözleşmeye Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 21 Nisan 1988 tarihinde kabul edilmiş, 29 Nisan 1988’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Ancak Türkiye, sözleşmenin hakemlik ve zorunlu yargıya ilişkin hükümlerine çekince koymuştur.

1988

Başbakan Turgut Özal Hürriyet, Cumhuriyet, Günaydın ve Tempo’daki yazılardan dolayı birçok gazeteci hakkında soruşturma talep etti, 7 yurttaşı da hakaret suçundan şikayet etti.

1988

Türkiye Barış Derneği Davası 21 Nisan 1991’de tüm sanıkların beraatıyla sona erdi. Barış Derneği üyelerine açılan dava sonucunda, İstanbul 2 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından, 23 Şubat 1982 tarihinde, 44 yönetici hakkında, tutuklama kararı verildi. Orhan Adli. Apaydın ile birlikte Mahmut Şerafettin Dikerdem, Reha İsvan, Erdal Atabek, Aykut Göker, Tahsin Usluoglu, Haluk Tosun, Şefik Asan, Aybars Ungan, Ali Taygun, Uğur Kökden, Metin Özek, Niyazi Dalyancı, Ataol Behramoğlu, Ali Sirmen, Gencay Saylan, Ergun Elgin, Orhan Taylan, Hüseyin Bas, Nedim Tarhan, Mustafa Gazalci, İsmail Hakkı Öztorun, Nurettin Yılmaz, Kemal Anadil ve Melih Tümer tutuklanarak cezaevine konuldu. 17 Mayıs 1982 tarihinde sanıklar hakkında iddianame düzenlenerek Türkiye Barış Derneği Davası açıldı ve sanıkların Türk Ceza Kanunu’nun 141 ve 142. maddelerine göre cezalandırılması istendi. Apaydın’ın tutuklanması üzerine Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi bir tavsiye kararı alarak serbest bırakılmasını istedi. Paris Barosu, Türkiye’ye başvurarak Apaydın’n serbest bırakılmasını istedi. Türkiye Barış Derneği’ne ilişkin ikinci davada, birinci davanın avukatları Halit Çelenk, Turgut Kazan, Turgut Arınır, Atilla Coşkun, Nezahet Gündoğmuş, Rasim Öz, Mustafa Özkan ve Ali Sen, avukatlık görevlerinden uzaklaştırıldı ve 18 Mart 1986’da iki dava birleştirildi. Dava sürerken, sanıklar, 1984 Nobel Barış Ödülü için aday gösterildi. Sanıklardan Metin Özek’in de üyesi bulunduğu Savaşa Karşı Hekimler, Nobel Barış Ödülü’nü aldı. İstanbul Barosu eski Başkanı Orhan Adli Apaydın 28 Şubat 1986 tarihinde, CHP milletvekili İsmail Hakki Öztorun ise 20 Haziran 1986’da dava sona ermeden hayatını kaybetti.

1988

İsrail’de Mordehay Vanunu, 18 yıl sonra hapisten çıktı. Fas kökenli fizikçi Vanunu, 1986’da İsrail’in gizli nükleer çalışmalarını belge ve fotoğraflarla ifşa etmişti.20 Kasım 2005’te yasa dışı olarak Filistin topraklarına girdiği ve tahliye koşullarını ihlal ettiği iddiasıyla yeniden tutuklandı.

1989

Sağmalcılar Cezaevi’nde tek tip elbise vb.ne 1987 yazında arkadaşlarıyla birlikte ölüm orucu ile direnen Ertuğrul Mavioğlu’nun -avukat babası vasıtasıyla- açtığı dava sonuçlandı: Danıştay’ın tek tip elbise uygulamasının kaldırılması kararı kesinleşti.

1989

Ankara’da Kutlu ve Sargın’ın DGM’deki duruşmasını izlemek isteyenler Çevre Sokak’ta beklerken “avukatlar dışında kimsenin duruşmaya alınmayacağı” kararını gerekçe gösteren polisçe tekme/tokat dağıtıldı, itiraz eden 3 avukat tartaklandı. Avukatlar suç duyurusu yaptı.

1990

Anayasa Mahkemesi hükümeti uyardı. Çok sayıda kanun hükmünde kararname çıkartılmasının parlamentonun işlerliğini engelleyebileceği bildirdi.

1992

12 Eylül 1980 darbesi sonra faaliyeti durdurulup idaresi kayyıma devredilen DİSK’e bağlı Petkim-İş Sendikası’nın taşınır ve taşınmaz malvarlığı ile nakit parası Mahkeme kararıyla sendikaya geri verildi.

1992

Kayseri Cezaevi’nden tünel kazarak kaçan TKP/ML-TİKKO üyesi mahpuslardan 8’inin yakalandığı açıklandı.

1996

Çeçenistan Devlet Başkanı Cahar Dudayev, Rus füze saldırısında öldü.

1998

Siirt’te 5 Aralık’ta yaptığı konuşmada okuduğu “Minareler süngü, kubbeler miğfer, camiler kışlamız, müminler nefer” şiirinden dolayı Diyarbakır DGM’de yargılanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan 10 ay hapis ve para cezasına çarptırıldı.

2000

Diyarbakır DGM Başsavcılığı PKK liderlerinden Osman Öcalan hakkında idam istemiyle dava açtı.

2001

Amerika kıtasındaki 34 ülkenin liderleri Kanada’nın Quebec kentinde toplantı yaptı. Gündem: 2005 yılında Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (FTAA) kurulması.

2003

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Bakanlar Kurulu, saat 09.00-24.00 arasında KKTC’den Kıbrıs Rum kesimine, Rum kesiminden de KKTC’ye geçişi serbest bıraktı.

2004

DEP’li milletvekilleri Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak DGM’de yeniden yargılandı. Mahkeme 15’er yıllık hapis cezasını aynen onayladı. Duruşmayı Avrupa Parlamentosu (AP) adına izleyen İtalyan Milletvekili Luici Vinci “DGM faşist, karar utanç verici. Dava AİHM’den döner” dedi.

2004

Afganistan’da Amina adındaki genç kadın zina suçlamasıyla taşlanarak öldürüldü.

2006

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’u onayladı. Değişiklik, eski Başbakan Necmettin Erbakan’ın cezasını evinde çekmesini sağladı. Cumhurbaşkanı yasayı daha önce veto etmiş, TBMM’den ikinci kez aynen geçmişti.

2010

Arjantin’de askeri Cunta’nın son devlet başkanı Bignone 56 ayrı cinayet, işkence ve adam kaçırmadan 25 yıl hapse mahkûm oldu.

2014

YSK, tekrarlanan sayımda CHP’nin 6 oy farkla kazandığı ve CHP’li Vefa Salman’ın mazbatasını aldığı Yalova belediye seçimlerini AKP’nin başvurusu üzerine “7 kısıtlı seçmenin oy kullandığı” gerekçesiyle iptal etti; seçim 1 Haziran’da tekrarlandı.

2014

Gündem Çocuk Derneği raporunu açıkladı: Son 8 yılda biber gazından 5’i 12 yaş altı 8 çocuk hayatını kaybetti, 146 çocuk yaralandı.

2021

Cezayirli kadın hakları savunucusu aktivist Annie Steiner, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 7 Şubat 1928) Hadjout, Tibaze Vilayeti’nde doğdu. Ulusal Kurtuluş Cephesi üyesiydi. 15 Ekim 1956’da tutuklandı ve Mart 1957’de Cezayir Silahlı Kuvvetleri Mahkemesi tarafından Ulusal Kurtuluş Cephesi’ne yardım ettiği için beş yıl hapis cezasına çarptırılarak Serkadji Hapishanesinde hapsedildi. 1961 yılında serbest kaldı. Steiner, 21 Nisan 2021 tarihinde Cezayir’de 93 yaşında hayata veda etti.

2021

ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan’da 1915 olaylarının yıldönümüyle ilgili yaptığı yazılı açıklamada 21 Nisan 2021 tarihinde, yaşananları “soykırım” olarak tanımladı. Ermeni soykırımı yasa tasarısı, ABD Temsilciler Meclisi’nin Uluslararası Operasyonlar ve İnsan Hakları Alt Komitesi’nde, 21 Eylül 2000‘de oy çokluğuyla kabul edilmiş, ABD Temsilciler Meclisi 30 Ekim 2019 tarihinde tasarıyı kabul etmiş, ABD Senatosunda 12 Aralık 2019 tarihinde onaylandı.

2024

TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ genel kurulunda etik ilke ve kurallar kabul edilerek derneğin web sitesinden yayınlandı. PSİKİYATRİ MESLEK ETİĞİ İLKE VE KURALLARI 

2025

Usulsüz diploma soruşturması kapsamında Ekrem İmamoğlu ve diploması iptal edilen diğer 27 kişinin savcılık tarafından verilen talimat gereğince ifadelerinin alınmaya başlanacağı açıklandı.

2025

CHP İstanbul il başkanı Özgür Çelik, kurultay soruşturması kapsamında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığında iade verdi.

2025

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Bağcılar Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi açılış töreninde konuşması sırasında “AK Parti sebep enflasyon sonuçtur”, “Allah’ın dinini kullanma Reis” şeklinde pankart açan, elindeki telefonu platforma doğru atan 3 çocuk babası tekstil işçisi N.K. (44) “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “basit yaralama” suçlamasıyla tutuklandı.

2025

Saraçhane eylemleri nedeniyle haklarında “kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama” ve 14’ü “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla tutuklu olan 49 kişinin yargılanmasına başlandı. Davanın ilk duruşması İstanbul 27. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme heyeti, duruşmayı 24 Ekim’e erteledi.

2025

DİSK’in,

enflasyona esas ortalama madde fiyat listesini yayımlamadığı gerekçesiyle TÜİK’e açtığı davada Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin DİSK lehine verdiği karar İstinafta onandı.