4 Kasım – Hukuk Takvimi

ABD, Osmanlı İmparatorluğu ile antlaşma yapmayı kabul etti. ABD’yi yıllık vergiye bağlayan Trablus Antlaşması metni 4 Kasım 1796’de tamamlanarak, Cezayirli Gazi Hasan Paşa ve Joseph Donaldson tarafından imzalandı. Antlaşma 22 maddeden oluşmaktaydı. ABD’nin bir devlete vergi ödemeyi kabul ettiği ve başka dilde imzaladığı tek antlaşmadır. Bu anlaşmaya göre ABD, Cezayir’deki esirlerin iadesi, Atlas Okyanusu’nda ve Akdeniz’de ABD sancağı taşıyan hiçbir gemiye dokunulmaması karşılığında, tek seferlik 642.000 altın ve yılda 12.000 Osmanlı altını (21.600 dolar) ödeyecekti. ABD, 1818 yılına kadar antlaşmaya bağlı kaldı.

Amerikalı hukukçu Stephen Johnson Field doğdu. (Ölümü: 9 Nisan 1899) Williams Koleji’nde hukuk eğitimi gördü. 1848 yılına kadar avukatlık yaptı. 1857’de Kaliforniya Eyaleti Yüksek Mahkemesi’ne seçildi. 1859’da Kaliforniya Yüksek Mahkemesi’nin beşinci başyargıcı oldu ve May 20, 1863 – 12 Eylül 1859 arasında bu görevi yürüttü. 6 Mart 1863 tarihinde Abraham Lincoln tarafından ABD Yüksek Mahkemesi yargıçlığına atandı ve aşırı derecede yaşlanmasına rağmen 1 Aralık 1897 tarihine kadar bu göreve devam etti. Stanford Üniversitesi mütevelli heyetinde yer aldı. Çinli göçmenlere karşı ayrımcılık yapan yasalara karşı görüşler ileri sürdü.  1879’da Çinlilere karşı ayrımcılık olarak kabul edilen ve Han Çinlilerinin eski bir geleneğini yasaklamak için çıkarılan Pigtail Yönetmeliği’ni iptal etti. Kararlarında, ABD yargı bölgelerinde doğan çocukların soylarına bakılmaksızın ABD vatandaşı olduklarını savundu. ABD Yüksek Mahkeme Yargıcı olacak David Josiah Brewer’ın amcasıydı.

TBMM, Bakanlar Kurulunun (İcra Vekilleri Heyeti) seçim yönteminde değişiklik yaptı. Bakanları meclis gizli oyla seçmesi yöntemi değiştirilerek T.B.M.M. Başkanınca gösterilen adaylar arasından seçim yapılması esası getirildi. 

İmparatorluk döneminde 54 yıl görev yapan Danıştay’ın faaliyeti, 4 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’daki bütün merkez kuruluşlarının TBMM Hükümetinin idaresine geçmesi üzerine sona erdi. Cumhuriyet devrinde 23 Kasım 1925 tarihli 669 Sayılı Şûrayi Devlet Kanunu ile Danıştay yeniden kurulup, 6 Temmuz 1927 tarihinde çalışmaya başladı.

1 Kasım 1922’de “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 308 nolu “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair” kararın alınması ve Saltanat’ın resmen kaldırılmasının ardından  Sadrazam Tevfik Paşa başkanlığında 4 Kasım 1922 günü son toplantısını yapan Osmanlı hükûmeti istifasını padişaha sundu. 5 Kasım’da Ankara hükumetinin İstanbul’daki temsilcisi Refet Paşa (Bele); tüm bakanlık müsteşarlarını Divanyolu’ndaki Şark Mahfilinde toplayarak her türlü faaliyete son vermelerini tebliğ etti. 7 Kasım’da Babıali’deki başbakanlık dairesi resmen boşaltıldı ve 1831’den beri yayın yapan Takvim-i Vekayi‘nin(Resmi Gazete) yayınına son verildi. Hıyanet-i Vataniye Kanunu‘nda, saltanatın kaldırılmasına dair kararnameye karşı muhalefet etmek ve yeni kurulan millet meclisine karşı düşünce veya uygulamalarıyla veya yazdıkları yazılarla muhalefet ve bozgunculuk etmek vatan hainliği kapsamına alınmıştı.

Türkiye-İtalya Ankara Sözleşmesi, 4 Kasım 1932 günü Ankara’da imzalandı. Sözleşme, Meis adasının yakınındaki birkaç adacıkla birlikte Bodrum yakınlarındaki Karaada’nın durumunu düzenlemekteydi. Sözleşmeyi İtalyan elçisi Pompeo Aloisi ile Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras imzaladı. 1921 yılından beri Ege Denizi’ndeki adaların kontrolü elinde tutan İtalyan hükümeti bu sözleşmeye konu olan; Çatal Ada, Uvendire, Furnakya, Katovolo, Praşudi, Tchatallota, Pighi, Nissi-Tis Pighi, Recif Agrecelia, Prousseclisse, Pano Makri, Kato Makri, Marathi, Rocci Vutchaki, Dasya, Prassoudi, Alimentaria ve Karavola adacıklarında Türkiye’nin egemenliğini tanıdı.

Askeri Yargıtay 3. Daire, Erdal Eren hakkında verilen ölüm cezası kararını TCK‘nın 50. maddesine göre hafifletici sebeplerle hapis cezası uygulanmadığı gerekçesiyle bozdu. Bu karara daha sonra itiraz edilmiş ve karar onanmıştı. Eren, 18 yaşından küçük olmasına rağmen 13 Aralık 1980’de Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi’nde infaz edildi.

İHD Genel Kurulu’nda Kürtçe konuştuğu için 8 gündür gözaltında olan Diyarbakır delegesi Vedat Aydın ile konuşmayı Türkçeye çeviren Avukat Ahmet Zeki Okçuoğlu milli duyguları zayıflatmayı amaçlayan propaganda yaptıkları iddiasıyla Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından tutuklandı.

SEKA’nın İzmit Müessesindeki 2200 işçinin, toplu sözleşme ücret farklarını 6 ay ertelemesi nedeniyle hükümet aleyhine açtıkları dava sonuçlandı. Mahkeme işçilere, en yüksek işletme faizi esas alınarak gecikme faizi ödenmesine karar verdi.

• Cumhuriyet Gazetesinde 5 Ağustos 1993’de yayınlanan ‘Tarikat Liseleri’ başlıklı haber nedeniyle Yazı İşleri Müdürü Celal Başlangıç ile muhabirler Ahmet Şık, Gündüz İmşir ve Levent Gencelli aleyhine Fethullah Gülen’in açtığı davada 200 milyon TL’lik tazminat talebi reddedildi.
• Cumhuriyet Gazetesi Yayın Koordinatörü Hikmet Çetinkaya’nın Fethullah Gülen hakkında 15 Ekim 1993’de yayınlanan ”Engerek Yuvaları” başlıklı yazısı nedeniyle Gülen’in açtığı 200 milyon TL tazminat istemli davada ise, Hikmet Çetinkaya 5 milyon TL tazminat ödemeye mahkum oldu.

Uluslararası Küresel Isınmaya Karşı Hareket Günü’nde dünyanın çeşitli ülkelerinde milyonlarca çevreci eylem yaptı ve Küresel ısınmaya karşı önlem içeren Kyoto Anlaşması’nın uygulanmasını istedi.

Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Susurluk Davası’nda Mehmet Ağar hakkında verdiği 5 yıl hapis cezasının gerekçeli kararında ‘Kurulan silahlı örgütün yöneticisi olduğu, Abdullah Çatlı’nın yakalanmaması ve yasal takipten kurtulması için belge temin ettiği’ belirtildi.

Hukukçu ve şair, Gülten Akın Cankoçak, Ankara’sa yaşamını yitirdi. (Doğumu: 23 Ocak 1933, Yozgat) Yozgat’ın Sorgun ilçesinde ilköğrenimini tamamladı. 1940’lı yıllarda memleketi Yozgat’tan Ankara’ya göç etti, ortaöğrenimini Ankara Atatürk Anadolu Lisesi’nde, yükseköğrenimini ise 1955’te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamladı. 1956’da Yaşar Cankoçak’la evlendi; kaymakam olan eşinin görevi nedeniyle 1958-1972 arasında Anadolu’nun çeşitli ilçelerinde yaşadı. Gevaş, Alucra, Gerze, Saray ilçelerinde ve Kahramanmaraş’ta avukatlık ve öğretmenlik yaptı. İnsan Hakları Derneği, Halkevleri, Dil Derneği gibi örgütlerde kurucu ve yönetici olarak görev aldı.  Metin Altıok Şiir Ödülü’ne layık görüldü.

• Esenyurt’un ardından Mardin, Batman ve Halfeti’de seçilmiş belediye başkanları görevden alınarak yerlerine kayyım atandı. Ahmet Türk’ün avukatları müvekkilleri hakkında bir soruşturmanın bulunmadığını açıkladı.
• Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Grup Başkanvekilleri Gülistan Kılıç Koçyiğit ile Sezai Temelli, kayyım atamasının önünü açan kanunun iptali ve yeniden düzenlenmesi için Meclis Başkanlığı’na kanun teklifi verdi.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener ve Yüksek Seçim Kurulu Üyesi Ali Ürker’in, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yapılacak olan başkanlık seçimini izlemek üzere Washington’a gideceği açıklandı.

Dolandırıcılık Furyası

• Antalya’da kendilerini ağır ceza hakimi olarak tanıtıp vatandaşları dolandırdığı tespit edilen 2 şüpheli yakalanarak çıkarıldıkları hakimlik tarafından tutuklandı.
• Batman merkezli 7 ilde yasa dışı bahis ve sanal kumar operasyonunda gözaltına alınan 30 şüpheliden 3’ü tutuklandı. Şüphelilerin bir kısmının, internette yasa dışı bahis ile sanal kumar oynatan ve elde edilen paraları aklamak için bazı banka hesaplarını ücret karşılığında kiralayan kişiler olduğu öğrenildi.
• Afyonkarahisar merkezli 3 ilde sahte çek kullanarak araç alımında dolandırıcılık yapıldığı iddiasıyla düzenlenen operasyonda gözaltına alınan 2 kişi tutuklandı.
• Sosyal medya platformlarında sahte bungalov tatil sayfaları açarak 300 vatandaşı 15 milyon TL dolandıran 6 şüpheli eş zamanlı operasyonla yakalandı. Adliyeye sevk edilen şüphelilerden 4’ü tutuklandı, diğer iki kişi ise adli kontrol kararıyla serbest bırakıldı.

• Suç örgütü kurmak suçu gerekçesiyle 150 yıl hapsi istenen Ayhan Bora Kaplan’ın (ABK), “örgütsel faaliyet kapsamında zincirleme şekilde suçtan kaynaklanan mal varlığını aklama” suçlamasıyla Ankara 77. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan 38 sanıklı davanın ilk duruşması Sincan Kapalı Ceza İnfaz Kurumu yerleşkesinde bulunan büyük mahkeme salonunda görüldü. Dava, MASAK Davası olarak da biliniyor.