Baskı (Compulsion)

Baskı (Compulsion) 1959) yılında Leopold-Loeb Davası olarak bilinen gerçek bir olaydan hareketle sinemaya aktarılmıştır ve hukuk filmleri arasında önemli bir yere sahiptir. Gerçek bir cinayet davasından yola çıkan ve 1920’lerin eşcinsel aşıklarının ‘mükemmel cinayet’ şımarıklığını aydınlatan Leopold-Loeb davası beyaz perdede birçok uyarlama görmüştür.

1924’te iki Şikago’lu zengin genç Richard Loeb ve Nathan Leopold sırf heyecan olsun diye 13 yaşındaki bir çocuğu öldürmüşler ve bu cinayet sonunda yapılan yargılama romanlara ve filmlere konu olmuştur. Baskı (Compulsion) bu üç yapıttan biridir.

İngiliz yazar Patrick Hamilton, 1929 yılında Rope(Urgan) adlı ünlü oyununda arkadaşlarını öldüren iki Oxford’lu öğrenciyi konu almış; Alfred Hitchcock bu oyunu 1948’de filme çekmiştir. Compulsion da aynı hikayeden Leopold-Loeb davasından yola çıkılarak yazılan bir romandır. Meyer Levin’in 1956’da yazdığı bu roman bir Broadway oyunu ve bir film olmuştur. 1992 yılında çevrilen Swoon adlı siyah-beyaz filmde ise Leopold ve Loeb davası homoerotik bir bakış açısıyla ele alınmış ve yeni bir yoruma tabi tutulmuştur.

2002 yılı yapımı olan ve yönetmenliğini Barbet Schhroeder’in yaptığı Adım Adım Cinayet (Murder by Numbers) filmi de aynı olaya benzer başka bir yaklaşımla çekilmiştir. Barbet Schhroeder’in yardımcı yapımcılığını da yapan Sandra Bullock’un başrolde yer alarak Cassie Mayweather adlı bir kadın dedektifi canlandırdığı filmde; su kanalında bulunan kadın cesedini araştırmak için görevlendirilen dedektif yanına yeni ortağı Sam Kennedy’i (Ben Chaplin) de alarak olayın perde arkasını aralamaya çalışmaktadır. Cassie içgüdülerine dayanarak katili bulmaya çalışırken Sam deliller üzerinde yoğunlaşmakta, cinayeti çözmek, Cassie Mayweather’ı geçmişiyle yüzleşmeye zorlamaktadır.

Franz Kafka‘nın Dava’sından uyarlama The Trial ve Yurttaş Kane (Citizen Kane) gibi büyük yapımlarda da yer alan Orson Welles’in avukat rolündeki unutulmaz performansı ile yer aldığı 1959 tarihli Compulsion’da Dean Stockwell ile birlikte sergilenen oyunculuk siyah-beyaz film tarihinde büyük izler bırakmış, sinematografik anlamda muhteşem bir eser ortaya çıkmıştır. Filmdeki hikayenin ‘mahkeme filmi’ yönü oyunculuk başarısı ile taçlanmıştır.